ÖRİK, Nahit Sırrı (1895-1960)
Türk, yazar. Yapıtlarında bir uygarlık dönüşümünü yaşayan insanların yeni yaşam koşulları karşısındaki durumlarını anlatmıştır.
22 Mayıs 1895’te İstanbul’da doğdu, 18 Ocak 1960’ta aynı kentte öldü. Dedesi, divanı olan bir şair, babası Haşan Sırrı Bey II. Abdülhamid döneminde önemli devlet görevlerinde bulunmuş bir yazardı. Öğrenimine aile ortamında başlayan Örik, daha sonra Beşiktaş’taki Afitab-ı Maarif Rüşdiyesi’ni bitirdi. Bir süre İngiliz ve Fransız okullarında ve Galatasaray Sultanisi’nde okudu. 1913’te Hukuk Mektebi’ne girdi. 1915-1923 arasında Avrupa’da yaşadı. Dönüşünde gazeteciliğe başladı. 1928’de Cumhuriyet gazetesinde çalıştı. Sonra Ankara’ya giderek Milli Eğitim Bakanlığında çevirmenlik yaptı. Anadolu’nun çeşitli yerlerini dolaştı, böylelikle yapıtlarına kaynak oluşturacak notlar aldı. Son yıllarında, İstanbul gazetelerinde fıkra yazarı olarak çalıştı.
İlk öyküsü “Zeyneb, la courtisane” 1927’de Fransızca olarak, Paris’te çıkan Les Oeuvres Libres dergisinde yayımlanmıştı. Türkçe ilk öyküsü ise 1929’daki Kırmızı ve Siyah’ın, Örik, öykü, roman, gezi, deneme, fıkra, oyun, edebiyat incelemesi, tarihsel araştırma türlerinde birçok yapıt vermiş, ayrıca Fransızca’dan çeviriler yapmıştır. Dergi ve gazetelerde yayımlanan öykü ve romanlarının büyük bir bölümü kitap olmamıştır. Son yüzelli yılın Türk ünlüleriyle ilgili bir çalışması yarım kalmıştır.
Örik öykü ve romanlarında Cumhuriyet öncesi dönemin insan ve toplum ilişkilerini konu edinmiştir. Yıkılan bir dönemin insanlarını, Cumhuriyet yönetimiyle gelen dönüşümler ve beliren yeni koşullar karşısındaki durumlarını gerçekçi bir biçimde yansıtmıştır. II.Meşrutiyet’in ilanından Hareket Ordusu’ nun İstanbul’a gelişine kadar geçen dokuz aylık süredeki toplumsal ve siyasal gelişmeleri yansıtan son yapıtı Sultan Hamid Düşerken ile başarılı bir tarihsel roman örneği vermiştir.
• YAPITLAR (başlıca): Öykü: Kırmızı ve Siyah, 1929: Sanatkârlar, 1932; Eski Resimler, 1933. Roman: Eve Düşen Yıldırım, 1934; Kıskanmak, 1946; Sultan Hamid Düşerken, 1957,(Yeni basımı AbdülhatnitDüşerken, 1975). Anı: Eski Zaman Kadınları Arasında, 1958. Oyun: Sönmeyen Ateş, 1933; Muharrir, 1934; Oyuncular, 1938; Para Uğrunda, 1949. Deneme-İnceleme: Edebiyat ve Sanat Bahisleri, 1933; Tarihi Çehreler Etrafında, 1933; Roman ve Hikâye, 1933; Hayat ile Kitaplar, 1946. Gezi: Anadolu, 1939; Bir Edirne Seyahatnamesi, 1941; Kayseri-Kırşehir-Kastamonu, 1955.
Türk ve Dünya Ünlüleri Ansiklopedisi
vikipedi