PAGANINI, Niccolo (1782-1840)
İtalyan, besteci ve kemancı. Keman üstündeki şaşırtıcı egemenliği nedeniyle gelmiş geçmiş en büyük virtüöz kabul edilmiştir.
27 Ekim 1782’de Cenova’da doğdu, 27 Mayıs 1840’ta Fransa’da, Nice’de öldü. Orta halli bir tüccar olan babası müzikle de ilgilenirdi. Paganini önce: babasının yanında eğitim gördü, sonra o yörede bulunan kemancı G. Servetto, daha sonra da Giacoma Costa’yla çalıştı. Dokuz yaşındayken La carmagnole adındaki çeşitlemelerini çalarak ilk kez seyirci karşısına çıktı. Sonra Parma’ya gidip Alessandro Rolla’dan ders almaya başladıysa da keman üstüne öğreneceği pek bir şey kalmadığından yalnızca beste ve orkestralama dersleri gördü. 1797’de baba oğul Lombardia’da bir dizi konser verdiler. Paganini bu turnenin ardından doğduğu kentte iki yıl daha kaldıktan sonra evini terketti ve serüvenli bir yaşama yöneldi. Kumara olan düşkünlüğü nedeniyle bir ara kemanına varıncaya dek her şeyini kaybetti. Bir Fransız tüccarının ona verdiği Guarneri keman, bugün Cenova Belediyesi’nce korunmaktadır.
801-1804 arasında Toscanalı soylu bir kadının sarayında gitar üstüne çalıştı. 1805’te İtalya’da kemancı olarak yeniden ortaya çıkışının ardından Napoleon’un kızkardeşi Elise Bonaparte Baciocchi tarafından Piombino’da müzik yönetmeni olarak görevlendirildi. Daha sonra birçok kentte kendi bestelerinden oluşan konserler verdi. 1801-1807 arasında solo keman için yazdığı 24 Kapriçyo ile keman tekniğini o güne değin alışılmamış yerlere vardırdı. En güç çift seslerin ve yay oyunlarının kolayca altından kalkabiliyordu. Aynı dönemde keman ve gitar için iki tane altışar sonatlık dizi besteledi.
1814’ten başlayarak tüm İtalya’yı dolaştı ve on dört yıl boyunca durmadan konserler verdi. Aynı yıl Bologna’da besteci Rossini ile karşılaştı. Onunla dostlukları uzun yıllar sürdü, Paganini 1819’da Roma’da Rossini’nin La cenerantola (Kül Kedisi) adlı operasının ilk temsilini yönetti. Bu arada Venedik’te çağın ünlü Alman besteci ve kemancısı Ludwig Spohr (1784-1859) ile de tanıştı.
1828’de Viyana’ya giderek büyük başarı kazandı. 1831 Paris ve Londra konserleri de aynı biçimde coşkuyla karşılandı. Halk, ona Şeytan Kemancı adını takmıştı. 1832 İngiltere ve İskoçya konserlerinden bir servet yaparak döndükten sonra 1833’te Paris’e yerleşti. Orada Berlioz’dan viyola ve orkestra için bir yapıt yazmasını istedi. Berlioz bunun üzerine Harold en Italie (Harold İtalya’da) adlı viyolalı senfonisini yazdı. Viyola bölümlerini yetersiz ve zayıf bulan Paganini bu yapıtı hiç çalmadı. 1836’da Paris’te, Casino Paganini adında bir kumarhane açtı. Kumarhanenin iflas etmesinden sonra 1839’da önce Marsilya’ya, sonra da Nice’e gitti. Sağlığının gittikçe bozulması sonucu bu kentte öldü.
Tekniği ve kişiliği
Yaşadığı sürede çok az yapıtı basılmıştır, çünkü olağanüstü tekniğini kâğıt üstüne aktarıp gizlerinin öbür kemancılarca kullanılmasını istemezdi. Taşkın ve gösterişli kişiliği ürünlerine de yansımış, armoni ve pizzicato’nun kullanılış biçimini değiştirmiş, yapıtlarını ıslık sesleri ve çift seslerle bezemişti. Sahnede aynı zamanda bir gösterici gibi davranır, kimi konserlerinde kemanının tellerini koparır, çaldığı besteyi kalan iki ya da bir telde tamamlardı. Teknik buluşları Pablo Sarasate ve Eugene Ysaye gibi daha sonraki besteci-virtüözler için temel olmuştur.
Keman konçertoları içinde en tanınmışları olan ilk iki tanesi ölümünden sonra yayımlanmıştır. 2.Keman Konçertosu’nun son bölümü olan rondo, “La campanella” (Küçük Çan) adıyla tanınır ve günümüzde bağımsız olarak da çalınır.
Kimi müzik eleştirmenlerince gösterişçiliği ve yüzeyselliği nedeniyle önemsenmeyen Paganini, gene de birçok besteciyi etkileyebilmiştir. Kapriçyolarından alınan temalar üstüne Liszt, Schumann, Brahms ve Rahmaninov çeşitli yapıtlar vermişlerdir.
• YAPITLAR (başlıca): Orkestra Müziği: 1. Keman Konçertosu; 2.Keman Konçertosu; La streghe, keman ve orkestra için,(Cadılar); Moto perpetuo, keman ve orkestra için, (Sürekli Devinim). Oda Müziği: 6 Dörtlü, keman, viyola, viyolonsel ve gitar için; 12 Sonat, keman ve gitar için. Keman Müziği: 24 Kapriçyo; Venedik Karnavalı Üzerine Çeşitlemeler; Elisa Bacciochi için Sonat. Gitar Müziği: Büyük Sonat; Menuetler.
Türk ve Dünya Ünlüleri Ansiklopedisi
vikipedi, ekşi