PERUGINO (1445/1450-1523)
İtalyan, ressam. Yüksek Rönesans’a geçişteki en önemli ustalardan biridir.
Doğum tarihi kesin değildir. Perugia yakınlarında Cittâ della Pieve’de doğdu, Fontignano’da öldü. Asıl adı Pietro di Cristoforo Vannucci’dir. Vasari’nin yazdığına göre resme Umbrialı Piero della Francesca’nın çırağı olarak başladı. Sonra Floransa’ya giderek, Botticelli, Leonardo da Vinci gibi ressamların da yetiştiği Andrea de Verrucchio’nun atölyesine girdi. 1478’de Cerqueto’daki bir kiliseye bilinen ilk yapıtı Aziz Sebastian freskini yaptı. 1481’den başlayarak Rosselli, Ghirlandaio ve Botticelli’yle birlikte Roma’ daki Sistina Şapeli’nin fresklerinin yapılmasında çalıştı. Bu fresklerden Isa’nın Aziz Petrus’a Kilisenin Anahtarlarını Vermesi, ününün yayılmasına yol açtı. Mihrap duvarındaki öbür freskleri, daha sonra Michelangelo’nun yaptığı ünlü Mahşer freskinin altında kalmıştır. Aynı diziden günümüze ulaşmış iki freski ise Perugino’nun yönetiminde, aralarında Pinturicc-hio’nun bulunduğu yardımcıları gerçekleştirmiştir.
Perugino ünlendikten sonra pek çok resim siparişi aldı. 1490-1500 arasında önce Floransa’da, sonra Perugia’da atölye açtı. 1500’lerde Perugia’daki Collegio del Cambio’daki kabul salonunun duvar süslemelerini yaptı. Bu çalışmadaki yardımcılarının arasında öğrencisi Raffaello da bulunuyordu. 1508’den sonra zaman zaman Vatikan’daki Stanza deli’ Incendio’nun tavan süslemelerinde çalıştı. 1521’de de Raffaello’nun San Severo Kilisesi’nde yarım bıraktığı bazı freskleri tamamladı. Fontignano’da çalışırken bir veba salgınında öldü.
Perugio, sanatında Floransa Resmi’nin anıtsallığını ve gerçekçi yaklaşımını, Umbria Okulu’nun yumuşak zerafeti ile ustaca kaynaştırmıştır. İster yağlıboya tablo, ister duvar resmi olsun, bütün yapıtlarında çok net ve yalın bir kompozisyona yönelmiştir. Ritmik bir hareketlilik içindeki insan figürlerinde yalın ama sevimli bir anlatım izlenir. Konularının arka planını oluşturan doğa görünümleri huzur duygusu uyandıran bir güzellik içerir. Bir süre sonra resimlerinde kendini tekrarlamaya başlamış, ilk yapıtlarındaki tazelik ve canlılığı giderek kaybetmiştir.
• YAPITLAR (başlıca): Fresk: Aziz Sebastian, 1478, Cerqueto’daki kilise; Isa’nın Aziz Petrus’a Kilisenin Anahtarlarını Vermesi, 1481, Sistina Şapeli, Vatikan/Roma. Tablo: Çocuğun Bağlılık Sunuşu, 1491, Albani Villası, Roma; Tahtta Madonna Azizlerle Birlikte, 1493, Uffizi Galerisi, Floransa; Dört Azizli Pietâ, Uffizi Galerisi, Floransa; İsa’nın Mezara Konulması, 1495, Uffizi Galerisi, Floransa; Aziz Bernhard’ın Görüşü, Eski Pinokotek, Münih.
Türk ve Dünya Ünlüleri Ansiklopedisi