OSMAN PEHLİVAN [Tamburacı] (1874-1943)
Türk saz sanatçısı. Derlediği ezgilerle halk müziği repertuarına değerli yapıtlar kazandırmıştır.
Tırnova’da (bugün Bulgaristan’da) doğdu, İstanbul’da öldü. Üç yaşındayken, 1877-1878 Osmanlı-Rus Savaşı (93 Harbi) sırasında ailesiyle birlikte göçmen olarak İstanbul’a gitti. Kadıköy’de babasının işlettiği kahvede tanıdığı saz şairlerini dinleyerek müziğe ilgi duydu. On üç yaşında Kaplan adlı bir saz şairiyle saza başladı, kısa zamanda ustalaştı. Müzikle uğraşırken, bir yandan da pehlivanlığa merak sararak Erenköylü Osman Pehlivan’dan güreş öğrendi. Uzun yıllar çeşitli il ve ilçelerde düzenlenen oyunlarda desteden başa kadar yağlı güreşin hemen hemen bütün derecelerinde güreş tuttu. Kündesi, sarması, ters kepçesi, özellikle de dalışları iyiydi. Birçok kez başpehlivan oldu. Gittiği yerlerde saz çalar, türküler derlerdi. Cumhuriyet döneminde, ilk radyonun açılmasından sonra, sesini ve sazını radyolardan da dinletti.
Bağlama, bozuk gibi halk sazlarını büyük ustalıkla çalardı. Çok kıvrak bir mızrabı vardı. Mızrap vuruşları, Rumeli folkloruna özgü saz tekniğinin üsluplaşmış bir örneğiydi. Halk sazlarının çalmışındaki Rumeli tavrını tanıtan, yayan da o oldu. Anadolu’yu ve Rumeli’yi dolaşarak derlediği türküler ve çeşitli formlardaki oyun havaları kadar, çalıp okuyuşu da bütün Türkiye’de çok sevildi. Halk müziği
repertuarının en güzel örnekleri arasında yer alan Rumeli türküleri ile bazı zeybekler onun sesi ve sazıyla notaya alınmıştır.
Türk ve Dünya Ünlüleri Ansiklopedisi