ÖNGÖREN, Vasıf (1938-1984)
Türk oyun yazarı ve yönetmen. Brecht’in epik tiyatro yöntemini kullanarak Türk toplumuna özgü gerçekleri dile getirmiştir.
15 Şubat 1938’de Tavşanlı’da doğdu, 14 Mayıs 1984’te Amsterdam’da öldü. Karikatürcü Ferit Ongö-ren’in kardeşidir. Kütahya Lisesi’ni bitirdikten sonra İstanbul Teknik Üniversitesi Jeofizik Bölümü’ne girdi. Ancak lise yıllarında amatör oyunculukla başlayan tiyatro tutkusu nedeniyle üniversiteyi bitirmeden 1961 ’de Almanya’ya gitti. Berlin Üniversitesi’nde tiyatro öğrenimi gördü. Daha sonra Doğu Berlin’de Brecht’in kurmuş olduğu Berliner Ensemble topluluğunda çalışmalar yaptı. Türkiye’ye dönüşünde Halk Oyunları topluluğuna oyuncu olarak katıldı. Yazdığı ilk yapıtı Göç, 1967 İstanbul Uluslararası Gençlik Festivali’nde ikinci oldu. Öngören, önce Ankara Birliği, daha sonra da 1969’da Ankara Sahnesi adlı toplulukları kurdu. Burada 1970’te kendi sahnelediği oyunu Asiye Nasıl Kurtulur ile adını duyurdu ve Ankara Sanat Sevenler Derneği’nce yılın en başarılı oyun yazarı ve yönetmeni seçildi. Oyunda insanın topluma yabancılaşması teması, namus ve dürüstlük kavramları iktisadi sorunlara koşut olarak epik yöntemle işleniyordu. Başka dillere de çevrilen bu oyunu izleyen Almanya Defteri, Almanya’ya giden işçileri toplumsal açıdan ele alan Göç oyununun yeni bir biçimde sunulması idi. Bunu izleyen Oyun Nasıl Oynanmalı’da ve 1977 İsmet Küntay Ödülü’nü alan Zengin Mutfağı’nda gene toplumsal sorunlar, sınıfsal çelişkiler vurgulanıyordu. Öngören, yaşamının son yıllarını Hollanda’da geçirdi. Öldüğünde, Amsterdam’ da kurmuş olduğu El Kapısı Tiyatrosu, son oyunu Yeni Nesil’i sahnelemek üzere çalışmalarını sürdürmekteydi. Ölümünden sonra bu tiyatroya kendi adı verildi. Türkiye’de ise 1985 yılı boyunca sürecek Vasıf Öngören’i anma etkinlikleri düzenlendi.
Öngören, oyunlarında Epik tiyatro yöntemini uygulamıştır. Sanatsal özü yitirmeden toplumsal ve siyasal sorunları işlemiş, bu sorunların nedenlerini de araştırarak izleyiciyi düşünmeye yöneltmiştir. Yalın bir anlatımla yazmış, zaman zaman gülmece öğesini de ustaca kullanmıştır.
YAPITLAR (başlıca): Göç, 1967; Asiye Nasıl Kurtulur, 1970; Almanya Defteri, 1971; Oyun Nasıl Oynanmalı, 1974; Zengin Mutfağı, 1977; Yeni Nesil, (ö.s.), 1984.
Türk ve Dünya Ünlüleri Ansiklopedisi
vikipedi