Luis Buñuel Portolés (22 Şubat 1900, Calanda, İspanya – 29 Haziran 1983, Meksika) Gerçeküstü öğeler taşıyan özgün filmleriyle tanınan sürrealist İspanyol yönetmen ve senarist. Otoriteler tarafından sinema tarihinin en etkili yönetmenlerinden biri olarak kabul edilmektedir.
Madrid Üniversitesinde psikoloji öğrenimi görürken Salvador Dali ve Federico Garcia Lorca ile arkadaşlık kurdu. 1925’te Paris’e gitti; senaryosunu Dali ile birlikte yazdıkları Bir Endülüs Köpeği (1928) adlı kısa ve Altın Çağ (1930) adlı uzun metrajlı filmler, gerçeküstücü sinemanın başlıca örnekleri oldu. 1947’de Meksika’ya yerleşti. Burada çektiği Yitikler (1950), Robinson Crusoe (1952), Nazarin (1958) gibi filmler, gerçeküstücü öğeler taşıyan benzersiz filmlerdi. 1961’de İspanya’da çektiği Viridiana sansürden kaçırılarak Cannes Şenliği’nde gösterildi ve Büyük Ödül’ü kazandı. O tarihten sonra burjuva kurümlarını eleştiren filmleri İlgiyle izlendi, tartışmalar yarattı; Çölün Simon’u (1965), Gündüz Güzeli (1967), Burjuvazinin Gizli Çekiciliği (1973) vb.
Filmleri
Yönetmen
| Orijinal Adı | Diğer Adları | Yıl | Ülke | Dil | Süre | Notlar |
|---|---|---|---|---|---|---|
| Un Chien Andalou | Bir Endülüs Köpeği | 1929 | Fransa | Fransızca | 16 dak. | Buñuel ve Salvador Dali yazdı. |
| L’Âge d’or | Altın Çağ | 1930 | Fransa | Fransızca | 60 dak. | Buñuel and Salvador Dali yazdı. |
| Las Hurdes: Tierra Sin Pan | Ekmeksiz Toprak – Land Without Bread | 1933 | İspanya | Fransızca | 30 dak. | Belgesel /mockumentary |
| Gran Casino | Magnificent Casino | 1947 | Meksika | İspanyolca | 92 dak. | |
| Centinela, alerta! | Guard! Alert | 1937 | İspanya | İspanyolca | 80 dak. | |
| El Gran Calavera | The Great Madcap | 1949 | Meksika | İspanyolca | 92 dak. | |
| Los Olvidados | Unutulmuşlar | 1950 | Meksika | İspanyolca | 85 dak. | Cannes Film Festivali – En İyi Yönetmen Mexico Akademi Ödülleri – Golden Ariel + Silver Ariel |
| Susana | The Devil and the Flesh | 1951 | Meksika | İspanyolca | 86 dak. | Cannes Film Festivali – En İyi Öncü Film |
| La hija del engaño | The Daughter of Deceit | 1951 | Meksika | İspanyolca | 78 dak. | |
| Subida al cielo | Ascent to Heaven (Mexican Bus Ride) | 1952 | Meksika | İspanyolca | 85 dak. | |
| Una mujer sin amor | A Woman Without Love | 1952 | Meksika | İspanyolca | 85 dak. | |
| El Bruto | The Brute | 1953 | Meksika | İspanyolca | 81 dak. | |
| Él | This Strange Passion / Torments | 1953 | Meksika | İspanyolca | 92 dak. | |
| La ilusión viaja en tranvía | Illusion Travels by Streetcar | 1954 | Meksika | İspanyolca | 82 dak. | |
| Abismos de pasión / Cumbres Borrascosas | Wuthering Heights | 1954 | Meksika | İspanyolca | 91 dak. | |
| Robinson Crusoe | 1954 | Meksika | İngilizce | 90 dak. | Academy Awards, Mexico – Golden Ariel ve Silver Ariel | |
| Ensayo de un crimen | Archibaldo de la Cruz’un Suçlu Yaşamı | 1955 | Meksika | İspanyolca | 89 dak. | |
| El río y la muerte | The River and the Death | 1955 | Meksika | İspanyolca | 91 dak. | |
| Cela s’appelle l’aurore | That is the Dawn | 1956 | İtalya – Fransa | Fransızca | 102 dak. | |
| La mort en ce jardin | Death in the Garden | 1956 | Fransa – Meksika | Fransızca | 104 dak. | |
| Nazarín | 1959 | Meksika | İspanyolca | 94 dak. | Cannes Film Festivali – Jüri Özel Ödülü Bodil, Avrupa Dışı En İyi Film | |
| La fièvre monte à El Pao | Fever Rises in El Pao / Republic of Sin | 1959 | Fransa – Meksika | Fransızca | 109 dak. | |
| The Young One | La Joven | 1960 | Meksika, ABD | İngilizce | 96 dak. | Cannes Film Festivali – Özel Mansiyon |
| Viridiana | 1961 | Meksika – İspanya | İspanyolca | 90 dak. | Cannes Film Festivali – Altın Palmiye | |
| El Ángel Exterminador | Yokedici Melek | 1962 | Meksika | İspanyolca | 95 dak. | Bodil – En İyi Avrupa Dışı Film |
| Le journal d’une femme de chambre | Oda Hizmetçisinin Günlüğü | 1964 | Fransa – İtalya | Fransızca | 98 dak. | |
| Simón del desierto | Çöllerin Simon’u | 1965 | Meksiko | İspanyolca | 45 dak. | Venedik Film Festivali – FIPRESCI Ödülü + Özel Jüri Ödülü |
| Belle de jour | Gündüz Güzeli | 1967 | Fransa – İtalya | Fransızca | 101 dak. | Venedik Film Festivali – Altın Aslan + Pasinetti Ödülü Bodil – En İyi Amerika Dışı Film |
| La Voie Lactée | Samanyolu | 1969 | Fransa – İtalya | Fransızca | 105 dak. | Berlin Uluslararası Film Festivali – FIPRESCI Ödülü + Onur Mansiyonu + Interfilm Ödülü |
| Tristana | 1970 | Fransa – İtalya – İspanya | İspanyolca | 105 dak. | ||
| Le charme discret de la bourgeoisie | Burjuvazinin Gizli Çekiciliği | 1972 | Fransa – İtalya – İspanya | Fransızca | 102 dak. | Oscar – En İyi Yabancı Film BAFTA – En İyi Senaryo Fransa Sinema Eleştirmenleri Sendikası – En İyi Film NSFC Ödülü – En İyi Yönetmen |
| Le fantôme de la liberté | Özgürlük Hayaleti | 1974 | Fransa – İtalya | Fransızca | 104 dak. | İtalyan Ulusal Sinema Gazetecileri Sendikası – Gümüş Kurdele – En İyi Yönetmen |
| Cet obscur objet du désir | Arzunun O Belirsiz Nesnesi | 1977 | Fransa – İspanya | Fransızca | 105 dak. | NSFC – En İyi Yönetmen NBR – En İyi Yönetmen |
Senarist
|
|
Yapımcı
- 1929 Un chien andalou / Bir Endülüs Köpeği
- 1932 Las Hurdes / Ekmeksiz Toprak
- 1935 La Hija de Juan Simón, La / Juan Simon’s Daughter
- 1936 ¿Quién me quiere a mí? / Who Loves Me?
- 1936 ¡Centinela, alerta!
- 1936 España 1936 / Madrid 1936
- 1970 Tristana