LEGUIA Y SALCEDO, Augusto (1863-1932)
Perulu devlet adamı. Hazırladığı demokratik anayasaya karşın ülkeyi diktatörlükle yönetmiştir.
19 Şubat 1863’te Lambayeque kentinde doğdu, 7 Şubat 1932’de Lima’da öldü. Ailesi Peru oligarşisinin ileri gelenlerindendi. Öğrenimini Şili’de Valparaiso’da yaptı. 1879-1881 arasında Peru ordusunda Pasifik Savaşı’na katıldı. Savaştan sonra Ne w York Yaşam Sigortası Şirketi’nde çalışmaya başladı. 1896’da kendi sigorta şirketini kurdu. Daha sonra bir İngiliz şeker şirketinde yöneticilik yaptı. Ülkenin en zengin kişileri arasına girdi. 1903-1908 arasında maliye bakanlığı yaptı. Toprak sahibi ve tüccarların desteklediği Civi-lianist Parti’nin adayı olarak katıldığı 24 Eylül 1908’deki başkanlık seçimlerini kazandı. Bu kesimlerin istekleri doğrultusunda bir iktisat politikası güttü. 1912’de Demokratlar’ın iktidara gelmesinden sonra sürgüne gönderildi. Altı yıl boyunca Londra’da yaşadı.
Civilianistler 1919 seçimlerinde onu yeniden aday gösterdiler. 14 Temmuz’da yapılan seçimleri kazanmasına karşın Demokratlar’ın göreve başlamasına izin vermeyeceklerinden korkan Civilianistler kansız bir darbe yaparak onu cumhurbaşkanı ilan ettiler. 1920’de kabul edilen yeni anayasayla 21 yaşın üstünde okuma yazma bilen erkeklere oy hakkı, başkanın ve kongre üyelerinin doğrudan seçimi, bazı sosyal güvenlik hakları, ücretsiz ilköğrenim yasaları kabul edildi. Kızılderililer’in topraklarına el konulamayacağı ve satılamayacağı güvence altına alındı.
Leguia sanayileşmeyi özendirdi, yabancı yatırımcılara ayrıcalıklar tanıdı. ABD bankalarından aldığı borçlarla demiryolu, sulama, kanalizasyon, haberleşme projelerini gerçekleştirdi. Eğitim ve yönetim sistemiyle orduyu çağdaşlaştırma yolunda adımlar attı. Ancak 1929 Dünya Bunalımı’yla birlikte yabancı kredilerin kesilmesi ve ihracatın durması ticaret ve bankacılık kesimlerinin ondan desteklerini çekmelerine neden oldu. Dış borçlar 146 milyon dolara çıkmış, enflasyon artmış, gelir dağılımı bozulmuştu.
Ote yandan kabul ettiği anayasanın sağladığı demokratik ilkeleri yaşama geçirmemesi, düzenlediği sözde seçimlerle kendini 1925 ve 1929’da yeniden seçtirmesi, basma sansür koyması, çok sayıda muhalifini sürgüne göndermesi ya da tutuklatması, arkasındaki halk desteğinin yavaş yavaş çekilmesine neden oldu. 1924’te Haya de la Torre tarafından kurulan APRA’nm (Alienza Popular Revolucionaria Americana-Amerikan Devrimci Halk Birliği) yürüttüğü muhalefet de güç kazanmaktaydı. 1929’da yapılan bir antlaşmayla Arica bölgesinin Şili’ye bırakılması ise aşırı milliyetçilerin tepkilerine neden oldu.
Leguia, 24 Ağustos 1930’da general Luis Sanchez Cerro’nun yönettiği askeri darbeyle devrildi. Lima cezaevinde hastalandı ve kaldırıldığı Bellaviste Deniz Hastanesi’nde öldü.
Türk ve Dünya Ünlüleri Ansiklopedisi