KYRİLLOS [Aziz] (827-869)
Bizanslı din adamı ve dilci. Kardeşi Methodios ile birlikte Kiril alfabesini bulmuş, Hıristiyanlık’ın Slavlar arasında yayılmasına çalışmıştır.
826 ya da 827’de Selanik’te doğdu, 14 Şubat 869’da Roma’da öldü. Gerçek adı Konstantin’dir. Ölümünden az önce Kyrillos adını aldı. Aynı kentte yaklaşık 815’te doğan Methodios ise 6 Nisan 885’te Velegrad’da öldü. Babaları, yüksek rütbeli bir memurdu. Kyrillos, Constantinopolis’te (İstanbul) Bi-zanslı tanrıbilimci Photios’un derslerini izledi. Felsefe ve dil konularında başarı gösterdi. 860’ta, rahiplik yapan kardeşiyle birlikte Hıristiyanlık’ı yaymak amacıyla Hazar Hanlığı’na gönderildi. 862’de Moravia Prensi Rostislav, Alman-Latin din çevrelerinin Germenleştirme siyasetlerine karşı, Bizans İmparatoru
III.Mikhael’den yardım istedi. Patrik Photios, artık piskopos olan Kyrillos ve Methodios’u, bir Slav kilisesi kurmakla görevlendirdi. Bu sırada, Alman kilisesiyle aralarında anlaşmazlık çıkınca, iki kardeş, bilgi vermek üzere Roma’ya çağrıldı. 868’de yeni papa olan II.Adrianus anlaşmazlıkta onlardan yana oldu. Kyrillos’un ölümünden sonra kardeşi onun yolunu izledi. Devlet ve Kilise’yle zaman zaman çatışmak zorunda kaldı. O da öldükten sonra, Doğu Kilisesi onları azizler arasına aldı.
Kyrillos, Moravia’ya gittiğinde, Yunan alfabesindeki harflerden de yararlanarak, Slav dilinin özelliklerine uyum gösteren yeni bir alfabe olan Glagolit’i buldu. Bu, birtakım değişikliklerle, Bulgar, Sırp ve Rus dilinde bugün de kullanılan Kiril alfabesinin temeli oldu. Incil ve Kutsal Yazmalar’ı Slavca’ya çeviren iki kardeş, kilise törenlerinin de Slavca yapılmasını sağladılar. Bu, Hıristiyaniık’ın Slav ülkelerinde yaygınlaşmasını hızlandırdığı gibi, bağımsız bir Slav Kilisesi’nin kurulmasına da yol açtı. Kiril alfabesi ise, bu ülkelerde, yazı dilinin temeli olarak, kültür alanındaki ilişkilerin gelişmesine olanak sağladı.
Türk ve Dünya Ünlüleri Ansiklopedisi