LEDOUX, Claude-Nicolas (1736-1806)
Fransız mimar ve kent tasarımcısı. Ülkesinde Yeni Klasik (Neo-Klasik) üslubun öncülüğünü yapmıştır.
21 Mart 1736’da Marne bölgesinde Dormans’da doğdu, 19 Kasım 1806’da Paris’te öldü. Jacques François Blondel’in (1705-1774) yanında mimarlık öğrenimi gördü. 1760’larda Paris’te birçok konut yaptı. Alınlıklar, Dor sütunları ve sütun başlıkları gibi Eski Yunan mimarlığından alınma öğelere yer verdiği bu yapıtlarıyla kısa zamanda Fransız yüksek tabakasının aranan mimarı oldu. 1770-1772 arasında Louveci-ennes’de gerçekleştirdiği Madame du Barry Pavyonu, 1772’de Kraliyet Mimarlık Akademisi’ne seçilmesini sağladı. Daha sonra çeşitli görevlere atandı. XVI.Louis’nin emriyle Chaux Ormam’nda Arc-et-Senans’da, birçok konut ve kamu yapısından oluşan daire planlı bir tuzla kenti tasarladı. Chaux Kenti adını verdiği bu tasarım, 1775’te uygulanmaya başlandıysa da, ancak çok küçük bir bölümü gerçekleştirildi.
Ledoux yüklendiği resmi görevler nedeniyle Fransız Devrimi sırasında kralcılıkla suçlandı. 1793’te hapse girdi. Hapiste mimarlığın yasalar, gelenekler ve sanatla ilişkisini ele alan bir kitap yazmaya başladı. Chaux Kenti’nden yola çıkarak ideal bir kentte olması gereken nitelikleri ve planlan ele aldığı bu çalışmasını 1804’te yayımladı. Yapıt mimarlığa sosyolojik ve estetik açıdan yaklaşan ilk çalışmalardan olması nedeniyle büyük yankı uyandırdı. Ledoux hapisten çıktıktan sonra iş bulması engellenince, mimarlık felsefesine ilişkin yazılar yazdı.
Ledoux, geçmiş çağlardan aldığı mimarlık öğelerini geniş bir düş gücü ve özgün bir anlayışla stilize etmiş, basit geometrik biçimlerin yan yana gelmesiyle oluşan, fantastik çözümlere ulaşmıştır. Küre, silindir ve piramit biçimli kitlelerle oluşturduğu bazı tasarımları aşırı bulunarak uygulanmamıştır. Ancak, gerek tasarımları, gerek çeşitli kuramsal yazıları onun çağdaş düşünceleri etkileyen öncüler arasında mimarlık tarihine geçmesini sağlamıştır.
• YAPITLAR (başlıca): Yapı: Madame Guimard Konağı, 1770, Chaussee-d’Antin, Fransa; Madame du Barry Pavyonu, 1770-1772, Louveciennes, Fransa; Madame du Barry Konağı, 1772, Versailles; Madeleine Guimaud Yapısı, 1772; Benouville Şatosu, 1768-1794, Caen, Fransa; Tiyatro, 1775-1784, Besancon, Fransa; Chaux Kenti, 1775-1779, Arc-et-Senans, Fransa; Hötel d’Uzes, 1776, Paris; Hötel Thelusson, 1778-1783, Paris. Kitap; L’arcbi-tecture consideree sous le rapport de l’art des moeurs et de la legislation, 2 cilt, 1804, (“Yasalar, Gelenekler ve Sanat Açısından Mimarlık”).
Türk ve Dünya Ünlüleri Ansiklopedisi