LARGO CABALLERO, Francisco (1869-1946)
İspanyol siyaset ve devlet adamı. Halk Cephesi iktidarı sırasında, 1936-1937 yıllarında başbakanlık yapmıştır.
15 Ekim 1869’da Madrid’de doğdu, 22 Mart 1946’da Paris’te öldü. 25 yaşına değin geçimini sıvacılık yaparak kazandı. 1894’te PSOE’ye (Partido Socialista Obrero Espanol-İspanyol Sosyalist İşçi Partisi) üye oldu. Kısa bir süre sonra sosyalistlerin denetimindeki UGT’de (Union General de Trabajodores-Genel İşçi Birliği) çalışmaya başladı. 1905’te Madrid Belediye Meclisi’ne üye seçildi.UGT’ nin ve anarşist bir örgüt olan CNT’nin (Confedera-cion Nacional del Trabajo-Ulusal Emek Konfederasyonu) Ağustos 19’17’de başlattıkları siyasi genel grevi örgütleyen ve yöneten komitenin üyesi olduğundan, grevden sonra yaşam boyu hapis cezasına çarptırıldı. 1918’de Cortes’e (İspanyol meclisi) seçilince serbest bırakıldı. Aynı yıl UGT’nin genel sekreterliğine getirildi.
Çalışma bakanlığı
Eylül 1923’te askeri bir darbeyle iktidarı ele geçiren Prima de Rivera’mn 1930’a değin süren diktatörlük yönetimine destek olan Largo Caballero, 1923-1930 arasında devlet danışmanlığı yaptı. 1925’te UGT’nin başkanı oldu. Primo de Rivera yönetiminin son günlerinde muhalefete geçti. Aralık 1930’da cumhuriyetçi bir darbe gerçekleştirmeyi amaçlayan bir komitede yer aldığı gerekçesiyle tutuklandı. Nisan 1931’de cumhuriyetin ilanından sonra, Ekim 1931’de Azana y Diaz başkanlığında kurulan, sosyalistlerin ve sol kanat cumhuriyetçilerin katıldığı koalisyon hükümetinde çalışma bakanlığına getirildi. 1933’e değin sürdürdüğü bu görevi sırasında işçilerin grev ve toplu sözleşme haklarının sınırlarını genişletti, işlenmeyen toprakların değerlendirilmesi için önlemler aldı. Ancak, ciddi boyutlara ulaşan işsizlik sorununa çözümleyici adımlar atılamadı.
1932’de PSOE’nin başkanlığına seçildikten sonra, parti içindeki reformist ve sağ yaklaşımlara karşı çıkan sol kanadın önderi oldu. Başkanlığını yaptığı UGT’nin, İşçi ve Köylü Bloku ve Komünist Sol adlı gruplarla birlikte oluşturduğu İşçi İttifakı, 1933 seçimlerinden sonra iktidar olan Lerraux başkanlığındaki merkez sağ hükümete karşı güçlü bir muhalefet yürüttü. Cumhuriyetin ilk yıllarında kabul edilen reform yasalarının çoğunluğunu yürürlükten kaldıran ve ulusal azınlıkların özerklik mücadelesini bastırmaya çalışan hükümete karşı, CGT ve UGT’nin Ekim 1934’te başlattıkları siyasi genel grevin örgütlenmesinde görev aldı. Aynı tarihte kurulan Özerk Kata-lonya Devleti’ni ve Asturya İşçi ve Köylü Cumhuriyetini destekledi. Kısa bir süre sonra tutuklandı ve 1936’da HC (Halk Cephesi) iktidara gelene değin hapiste kaldı.
PSOE, Şubat 1936’da kurulan, Azana y Diaz başkanlığındaki ilk HC hükümetini dışarıdan destekledi. Partinin Largo Caballero önderliğindeki sol kanadı ise, faşist tırmanışı durdurmak için hiçbir etkili önlem almayan hükümete muhalefet etti. Falanjistlerin Şubat 1936’dan sonra HC yandaşlarına karşı giriştikleri yoğun silahlı saldırılardan biri de Largo Caballero’ya karşı düzenlendi.
Başbakanlığı
Largo Caballero, iç savaşın başlamasından sonra Temmuz 1936’da kurulan Jose Giral hükümetinin Eylül başında istifa etmesinden sonra başbakanlığa getirildi. Beş sosyalist, üç cumhuriyetçi, iki komünist ve birer Bask ve Katalonya milliyetçisinden oluşan yeni hükümette savaş bakanlığını da üstlendi. Hükümet, en kısa sürede bir halk ordusunun kurulmasını, kapsamlı bir tarım reformunun yapılmasını, çalışanların yaşam düzeylerinin yükseltilmesini, ulusal azınlıkların yaşadığı bölgelerin özerkliklerinin tanınmasını öngören bir programı uygulamaya koydu.
Franco yönetimindeki faşist birliklerin Kasım 1936’da Madrid’i kuşatmalarından sonra Valencia’ya taşman hükümet, aynı tarihte, faşistlere dolaylı ya da doğrudan olarak destek olanların topraklarına el konularak topraksız köylülere dağıtılmasını öngören bir yasayı yürürlüğe koydu. Bu yolla yaklaşık beş milyon dönüm toprak dağıtımı gerçekleştirildi. Başka bir yasayla sendikalara ve siyasi partilere merkez bankasını denetleme hakkı tanındı. Başlatılan eğitim reformu çerçevesinde çok sayıda okul açıldı. Hapishanelerdeki yaşam koşullarını iyileştirmeye yönelik önlemler alındı. Bu dönemde kurulan halk ordusu, Kasım 1936’da Ispanya’ya gelen Uluslararası Tugaylar’ın da yardımlarıyla Mart 1937’de Madrid kuşatmasını kırmayı başardı.
Largo Caballero, hükümet içerisindeki komünistlerle arasında baş gösteren anlaşmazlıklar nedeniyle, 15 Mayıs 1937’de başbakanlıktan istifa etti. Yerine yine aynı partiden Juan Negrin başkan oldu. Kısa bir süre sonra UGT ve PSOE başkanlıklarından da uzaklaştırılan Largo Caballero, Ocak 1939’da Fransa’ya göç etti. 1943-1945 arasında Oranienburg’ daki bir Nazi toplama kampında tutuklu kaldı.
Türk ve Dünya Ünlüleri Ansiklopedisi