LABROUSTE, Henri (1801-1875)
Fransız, mimar. Yapıtlarıyla çağdaş mimarlığın gelişmesine katkıda bulunmuştur.
Paris’te doğdu. Fontainebleau’da öldü. Mimarlık eğitimini yaptığı Paris Güzel Sanatlar Akademisi’nde Jean Baptiste Le Bas (1782-1867) ile Leon Vaudoyer’ nin (1803-1872) öğrencisi oldu. 1824’te Akademi’yi bitirdi ve Roma Ödülü’nü kazandı. 1824-1834 arasında Roma’da kaldı, Güney Avrupa’yı gezdi.
Paris’e döndükten sonra 1830-1856 arasında Akademi dışında oluşmuş bir tür özel mimarlık okulu niteliğindeki bağımsız işliklerden birinin yönetimini üstlendi. Mimarlıkta akılcı yaklaşımı savunan bu işlik kısa bir süre içinde Fransa’daki akılcı akımın merkezi durumuna geldi. Akademi çevrelerince küçümsemek amacıyla ona takılan “akılcı okul” adıyla ün kazandı. Labrouste burada daha ilerde donatılı betonu (betonarme) ilk kullanan mimarlardan biri olan Anatole de Baudot (1834-1915) ile kuramcı Guadet’nin öğretmeni oldu.
Akademi’de savunulan kimi ilkelere karşı çıkan Labrouste, yaşamının ancak son döneminde önem taşıyan yapıların tasarımını üstlenmiştir. Bu yapılar arasında en çok üstünde çalıştığı kitaplıklarda demir gibi yeni gereçlerden birini kullanarak, mühendislerin dışında yeni bir bireşime bilinçli olarak yönelen ilk mimarlardan biri olmuştur. En ünlü yapıtları Sainte Genevieve Kitaplığı ile Fransız Ulusal Kitaplığı’ân. Geçmişi daha eskilere giden kitaplıklar, 19. yy’da açık kitaplık gibi yeni bir nitelik kazanmıştı. St.Genevieve Kitaplığı bu tür ilk genel kitaplıklardan biridir. Okuma salonunda 420 kişilik oturma yeri vardır. Kitap sayısındaki büyük artıştan dolayı da 100.000 kitap alabilecek büyüklükte düşünülmüştür. Labrouste St. Genevieve Kitaplığı’nâz bu büyük mekân sorununu yeni bir gereç kullanımıyla çözmüştür. Kitaplığın üzerini ince demir kolonlara oturan dökme demir kemerlerin taşıdığı bir örtüyle kapatmıştır. Demirin üstünü, öteki mimarların yaptığı gibi başka gereçlerden oluşturulmuş biçim öğeleriyle örtmek yerine açık bırakmış, ona özgü özelliklerin açıkça belli olmasını istemiştir. İçi göreceli olarak az süslemeye sahip olan yapının dışı da zamanının anlayışıyla karşılaştırıldığında yalın sayılabilecek bir düzenleme içindedir. Labrouste öteki yapıtlarında da benzer ilkeleri uygulamıştır.
Labrouste, o günlerde geçerli anlayışla, yapılarında tarihsel üsluplardan alınmış biçim öğeleri kullanmıştır. Ama bunu yaparken ölçülü olması, mimarlığında geleneksel gereç ve yapım yöntemlerinin yanı sıra yeni yapı gereçlerine ve yapım yöntemlerine yer vermesi, bunları gizlemeden, açıkça kullanması ile çağının mimarlarını ve yapıyla uğraşan mühendislerini etkilemiş, böylece de sanayi çağma özgü bir mimarlığı hazırlayan ilk tasarımcılardan biri olmuştur.
• YAPITLAR (başlıca): Sainte Genevieve Kitaplığı, 1843-1850, Paris; Fransız Ulusal Kitaplığı, 1855-1875, Paris.
Türk ve Dünya Ünlüleri Ansiklopedisi