LEON I (400-474)
Bizans imparatoru. İki yüz yıl sürecek dinsel çatışmaları başlatan kararları desteklemiştir.
Trakya’da doğdu, 3 Şubat 474’te Constantinopolis’te (İstanbul) öldü. Bizans ordusuna girerek Got asıllı milislerin komutanı oldu. İmparator Markianos’ un ölümü üzerine yabancı asıllılardan oluşan birliklerin komutanı Aspar’m yönlendirmesi ve Cermenler ile Gotlar’ın desteğiyle 7 Şubat 457’de imparatorluğunu ilan etti. Bizans Senatosu da bu kararı onayladı. Bu arada ilk kez İstanbul patriği tarafından taç giydirilen imparator olarak bu geleneğin başlamasma ön ayak oldu.
I.Leon döneminde gerçek iktidar Aspar’m elindeydi. Bu dönemde, 457’de Majorianus Batı Roma imparatoru yapıldı, 461’de onun yerine geçen Libius Severus tanınmadı. Kuzey Afrika’yı Vandallar’dan geri almak amacıyla Vandal Kralı Geiserich ile arası iyi olmayan Anthemius 25 Mart 467’de Batı Roma imparatorluğuna getirildi. 468’de büyük bir donanma ve 100.000 askerle Kuzey Afrika’ya bir sefer düzenlendi. Karısı Verina’nm ve Aspar’m etkisiyle Verina’ nm kardeşi Basiliscus’u komutanlığa atadı. Geiserich Bizans donanmasını bütünüyle yok etti. Böylece sefer tam bir bozgunla sonuçlandı. Bizans hâzinesi boşaldı. Oğlu Patrikios’u tahtın varisi ilan ettiği için zaten pek sevilmeyen Aspar’a karşı yenilgiden dolayı büyük bir kızgınlık uyandı. I.Leon kızı Ariadna’yı İsauria (Antalya-İçel arası) yöneticisi Zenon ile evlendirerek bu bölgeden getirttiği yerlilerden, Gotlar’a karşı yeni bir muhafız birliği oluşturdu. Sonunda Aspar’a karşı oluşan hoşnutsuzluktan yararlanarak onu gizlice öldürttü ve Cermenler’in yönetimdeki etkisine son verdi. Batı Hun İmparatorluğu’nun yıkılmasından sonra başlayan göç hareketleri yüzünden Tuna kıyılarında baş gösteren kargaşalıklarla uğraşmak zorunda kaldı. Kızı Leontia’yı Anthemius’un oğlu Marcianus ile evlendirerek durumunu sağlamlaştırmak istedi.
I.Leon 451’de Khalkedon (Kadıköy) Konsili’nin İsa’nın insan ve kutsal varlık biçiminde ayrılmaz iki yönü olduğunu kabul eden (Diyofizitlik) kararını benimsedi. İsa’nın yalnızca insan olduğunu savunan Monofizitlik düşüncesinin yaygın olduğu Mısır ve Suriye halkı buna şiddetle karşı çıktı. Bunun üzerine 460’ta Monofizitlik’ten yana olan Aleksan-dria (İskenderiye) patriğini tutuklattı. Birtakım ayaklanmalara karşın Khalkedon Konsili kararını desteklemeye devam etti. Bu olay bir doktrin çatışmasına dönüşerek 200 yıl kadar sürecek mezhep kavgalarının başlangıcı oldu.
Daha çok iç olaylarla uğraşan I.Leon, koyu bir Ortodoks olarak hükümdarın da tanrısal bir nitelik taşıdığını öne sürdü, imparatorluğun Doğulu bir karaktere sahip olması gerektiğini savundu. Öldüğü zaman yerini 5 yaşında olan torunu II.Leon aldı ve onun çok kısa süren yönetiminin ardından Zenon iktidarı ele geçirdi.
Türk ve Dünya Ünlüleri Ansiklopedisi