KU YEN-VU (1613-1682)
Çinli düşünür ve tarihçi. Yeni-Konfüçyüsçü görüşleri eleştirmiş, Han İlmi Okulu’nu kurmuştur.
15 Temmuz 1613’te Kiangsu Eyaleti’nde K’un-şan’da doğdu, 15 Şubat 1682’de Şensi Eyaleti’nde Hua-yin’de öldü. Ming hanedanı döneminde devlet memuru olarak görev yaptı. 1644’te Ming hanedanının yönetimi sona erip Çing hanedanından Mançular yönetimi ele geçirdikten sonra dönemin birçok aydını gibi Mançu yönetimine karşı çıktı. Yaşamını araştırmalar yaparak ve gözlem yapmak amacıyla Çin’i dolaşarak geçirdi.
Eski Ming yönetimine bağlı bir düşünür olan Ku, Ming hanedanının çökme nedenlerini araştırdı. Ku Yen-vu’ya göre, bunun nedeni Konfüçyüs düşüncesinin Yeni-Konfüçyüsçü yorumcular tarafından dar kalıplar içine sığdırılmaya çalışılmış olması ve bu nedenle siyasal ve iktisadi gerçeklere ilişkin sorunların çözümünde yetersiz kalınmasıydı. Görüşlerini 1676’da yayımlanan ünlü eseri Jih Çih Lu’da (“Gündelik Notlar”) açıklayan Ku Yen-vu’ya göre sorun, topluma pratik yarar sağlayacak bilgilerin üretilmesinde yatıyordu. İnsan doğasının özü gibi soyut konular bir yana bırakılmalı, düşüncenin yapısı kendi içinde incelenmek yerine, bu düşünceye kaynaklık eden dış dünyaya ilişkin olgular tümevarım yöntemiyle incelenmeliydi. Böylece Yeni-Konfüçyüsçü yorumları eleştiren ve klasik metinlere, özellikle de Han hanedanı dönemi metinlerine yönelen Ku, Han İlmi Okulu’nun kurucusu oldu. Klasik metinlerin gerçek anlamlarını çözmek için dilbilimsel çalışmalara yöneldi.
Ku Yen-vu’nun geliştirdiği akım Batı’da o dönemde ortaya çıkan olgucu görüşlerle benzerlikler taşımakla birlikte daha çok etimoloji, fonetik metin çözümlemesi ve coğrafya gibi alanlarla sınırlı kalmıştır. Ku Yen-vu’nun metafizik spekülatif düşünceye yönelttiği eleştiriler Çing döneminde bilimsel düşüncenin gelişimine katkıda bulunmuştur.
• YAPITLAR (başlıca): T’ien Hsia Çün Kuo Li Ping Şu, 120 cilt, 1662, (“İmparatorluğun Tarihsel Coğrafyası”); Jih Çih Lu, 32 cilt, 1676, (“Gündelik Notlar”).
Türk ve Dünya Ünlüleri Ansiklopedisi