KYAKSARES ( ? -İÖ 585)
Med kralı. Med Devleti’ni bir imparatorluk durumuna getirmiştir.
Med Kralı Phraortes’in oğludur. Phraortes’in Asurlular’la yaptığı bir savaş sırasında ölmesi üzerine İÖ 633’te Med kralı oldu. Med ordusunu yeniden düzenleyerek, yerel beylerden bağımsız, profesyonel birlikler oluşturdu. İÖ 632’de, Asur başkenti Ninova’yı kuşattıysa da, kendi ülkesinin İskitler’ce işgali üzerine geri döndü. Kyaksares, Urmiye Gölü’nün kuzeyinde yaptığı savaşta İskitler’e yenildi ve İskit egemenliğini kabul etmek durumunda kaldı. İÖ 626’da İskitler’in zayıflamalarından yararlanan Kyaksares, önemli İskit beylerini bir şölen sırasında öldürttü. Uzun çarpışmalardan sonra İskitler’i ülkeden çıkardı.
Asur Kralı Asurbanipal’in İÖ 626’daki ölümü, Kyaksares’in Ninova’yı alma isteğinin canlanmasına neden oldu. Asurbanipal’ce Babil’e yönetici olarak atanan ve İÖ 625’te bağımsızlığını ilan eden Nabupo-lassar, Kyaksares ile bir bağlaşma yaptı. Med ve Babil orduları birlikte Ninova’yı kuşattılar. İki ordu İÖ 612’de Ninova’yı alarak Asur İmparatorluğu’na son verdi. Asur toprakları Medler’le Babilliler arasında paylaştırıldı. Kyaksares, kızını, Nabupolassar’ın oğlu II.Nabukodonosor’a (Nabukadnezar) vererek iki devlet arasındaki bağlaşmayı güçlendirdi. Babilliler Mısırlılar’la yaptıkları savaşa yardımcı birlikler gönderdi.
Sınırlarını Anadolu’ya doğru da genişletmek isteyen Kyaksares, güçlü Lidya Devleti ile karşı karşıya geldi. Kyaksares’e bağlı bir İskit birliğinin Lidya Kralı Alyattes’e sığınması ve Alyattes’in bunları geri vermemesi, Medler ve Lidyalılar arasındaki ilişkinin gerginleşmesine yol açtı. İÖ 591’de başlayan ve altı yıl süren savaş sırasında, her iki ülke de belirgin bir başarı kazanmadı. 585’teki bir savaş sırasında Güneş tutulmasının meydana gelişi Medler ve Lidyalılar’ca tanrıların savaş istemedikleri biçiminde yorumlandı. Babil’in aracılık yaptığı barış görüşmelerinde Halys (Kızılırmak) Irmağı Lidya ve Med İmparatorlukları arasında sınır olarak kabul edildi. Alyattes’ in kızı Aryenis, Kyaksares’in oğlu Astyages ile evlendirildi. Lidya ile anlaşmasından yararlanan Kyaksares, Urartu Krallığı’nı tamamıyla kendisine bağladı. Kyaksares Lidya ile anlaştıktan kısa bir süre sonra öldü.
Medler’i büyük bir imparatorluk halinde örgütleyen Kyaksares, Asur İmparatorluğu’nun yıkılmasında büyük rol oynamıştır. Babil ve Lidya ile bağlaşmalar yaparak güçlü bir birlik oluşturmuştur.
Türk ve Dünya Ünlüleri Ansiklopedisi