LAUTARO (1535-1557)
Şilili Kızılderili önder. Şili’yi istila eden Ispanyollar’a karşı Aracua Ayaklanmasını yönetmiş ve ulusal bağımsızlığın simgesi olmuştur.
Şili’nin güneyinde yaşayan Kızılderili Aracua kabilesindendir. İspanyollar’ın Şili’yi istilaya başladıkları yıl doğan Lautaro, çocuk yaşta İspanyollar’a tutsak düştü. İstilayı yöneten Pedro de Valdivia’nm ahırlarında seyis olarak çalıştı. Valdivia’nın 1550’de Aracua topraklarını ele geçirmek üzere güneye doğru harekete geçmesi ve Aracualar’ın ayaklanması üzerine, 1553’te kaçtı ve ayaklanmaya katıldı. Kısa zamanda ayaklanmacıların önderi durumuna geldi ve kabilelerin birliğini sağlayarak savaşın yönetimini üstlendi.
Ispanyollar’ın savaş donanımlarını ve savaş yöntemlerini bilmesi, onlara karşı yapılan saldırıları başarıyla yönlendirmesini sağladı. Gizli hendek kazma, kazıklarla düşmanın çevresini sarma ve sürekli saldırılarla yıpratma gibi yöntemlerle güçlü Ispanyol süvarilerini yenilgiye uğrattı. Başarılı askeri taktikleriyle teknik ve bilgi bakımından üstün olan Ispanyollar’ı geriletti ve bölgedeki en önemli kent olan Concepcion yakınlarındaki Tucapel Kalesi’ni ele geçirdi. 1554 başında kaleyi geri almaya gelenleri tuzağa düşürdü ve yok etti. Aynı tarihte eski sahibi Valdivia’ yı yakaladı ve öldürdü.
Valdivia’nın yerine valiliğe atanan Francisco de Villagra’yı iki ay sonra Marigüenu’da yendi. Ispan-yollar Concepcion kentini terkederek kuzeye, koloninin başkenti Santiago’ya doğru çekilmeye başladılar. Aracualar, açlığın ve tifüs salgınının etkisiyle Ispanyollar’ı izleyemediler. Lautaro 1556’da yeni güçler toplayarak, Santiago’ya doğru harekete geçti. Ispanyollar’dan ele geçirdikleri silahları ve atları kullanmayı öğrenen Aracualar, kuzeye doğru ilerlediler. Ancak Ispanyollar kendilerine bağlı Kızılderililer’ in de yardımıyla Lautaro’yu, Concepcion ve Santiago arasında bulunan Maule Irmağı yakınlarında durdurdular. Lautaro buna karşın Matuquito Irmağı’na dek ilerlemeyi sürdürdü. Ancak askerleriyle birlikte kamp kurduğu bu yerde Ispanyollar’m saldırısına uğradı. 1557’de Peteroa Savaşı’nda ümitsiz bir direnmeden sonra yenildi ve öldürüldü. Öldüğünde 22 yaşında olan Lautaro’nun kesik başı Santiago’da teşhir edildi. Bu yenilgiden sonra, Ispanyollar terk ettikleri bu bölgeye geri dönmeye başladılar.
Lautaro’nun ölümüne karşın Aracualar ayaklanmalarını sürdürerek 188Q’e değin İspanyollar’a boyun eğmediler. Lautaro, 19.yy başında Şililer’in Ispanyollar’a karşı verdikleri ulusal bağımsızlık mücadelesinin simgesi durumuna geldi. Mücadeleyi yürüten gizli localar Lautaro adını benimsediler. Lautaro, İspanyol istilasıyla ilgili en ünlü yapıt sayılan ve Valdivia’nın askerlerinden Alonsa de Ercilla y Zuniga’nın yazdığı “La Aracuana” adlı epik şiirin kahramanıdır.
Türk ve Dünya Ünlüleri Ansiklopedisi