LA FOLLETTE, Robert Marion (1855-1925)
ABD’li siyaset adamı. İlericiler grubunun önderlerindendir.
14 Haziran 1855’te Wisconsin Eyaleti’nde Primrose’da doğdu, 18 Haziran 1925’te Washington’da öldü. 1879’da Wisconsin Üniversitesi’ni bitirdikten bir yıl sonra baroya kabul edildi. Aynı yıl Dane bölgesi savcısı oldu. 1885-1890 arasında üç dönem Cumhuriyetçi Parti’den Temsilciler Meclisi üyeliği yaptı.
1890’da Madison’a döndü ve hukuk stajı yapmaya başladı. Bu yıllarda İç Savaş’ın ardından yaşanan hızlı sanayileşme ve kentleşmenin yol açtığı sorunlar, yerel ve merkezi yönetimlerin yalnızca çeşitli ayrıcalıklar isteyen iş adamlarının desteklediği siyaset adamlarıyla dolması, rüşvetlerin, yolsuzlukların alabildiğine artması Cumhuriyetçi Parti içinden bir grubun bu duruma tepki göstermesine neden olmuştu. La Follette’in de içinde yer aldığı ve İlericiler olarak adlandırılan bu grup demiryollarının ve şirketlerin vergilendirilmesi, çalışan kesimlere sosyal güvenlik haklarının sağlanması ve seçim sisteminin demokratikleştirilmesi gibi bir dizi reform yapılmasını istemekteydi.
La Follette, 1900’de Wisconsin valisi seçildi; 1902 ve 1904 seçimlerini de kazanarak 1906’ya değin bu görevini sürdürdü. Reformcu yasalar hazırlamak konusunda üniversitelerden öğretim üyeleriyle işbirliği yaptı. 1903’te demiryollarının vergilendirilmesi ve parti adaylarının doğrudan seçilebilmesini öngören yasaları, 1905’te ise kamu hizmetlerini düzenleyen yasayı çıkarmayı başardı.
1906’da Senato’ya seçildi. Bankacılık ve büyük sermaye kesiminde düzenlemeler yapılması, sanayinin devlet tarafından denetlenmesi, meclis ve hükümet çalışmalarının halkın eleştirisine açık olması gibi yöntemlerin savunuculuğunu yaptı. Ülkede yaşanan hızlı tekelleşmeyi gözler önüne sererek ekonomiyi 100’den daha az şirketin denetlediğini ileri sürdü. 1909’da Cumhuriyetçi Parti’den çok sayıda İlerici’nin Senato’ya seçilmesi üzerine onların önderi konumuna geldi. Aynı yıl La Follette’s Weekly adlı haftalık dergiyi kurdu. Bir süre sonra aylık yayımlanan dergi, daha sonra The Progressive (İlerci) adını aldı. Cumhuriyetçi başkan W.H.Taft’ın iktisadi politikasına karşı yoğun bir muhalefet yürüttü. 1911’de Cumhuriyetçi ilerici Birlik’i kurdu ve 1912 seçimleri öncesinde Cumhuriyetçi Parti’nin başkan adaylarından biri olarak görülmeye başlandı. Ancak 1912 başlarında T.Roosevelt’in başkanlık seçimlerine katılacağını bildirmesi üzerine İlericiler, La Follette’in yerine onu desteklemeye başladılar ve Ağustos 1912’de İlerici Parti’yi kurdular. La Follette ise seçimleri kazanan Demokratik Parti’nin adayı Woodrow Wilson’u destekledi.
Wilson’un toplumsal adalet yasalarını onaylayan La Follette büyük sermaye lehine çıkarılan yasalara karşı yoğun bir muhalefet yürüttü. 1917’de ABD’nin I.Dünya Savaşı’na katılma kararma karşı çıktı ve barış yanlısı hareketin önderlerinden biri durumuna geldi. ABD’nin dış ülkelere müdahelesinin ABD’li işadamlarının uluslararası yatırımlarını korumak amacıyla düzenlendiğini ileri sürdü. Savaş harcamalarının savaştan en çok çıkar sağlayan kesimlerce karşılanmasını istedi.
İki büyük partinin izlediği birbirine benzer muhafazakâr politikaların yarattığı hoşnutsuzluktan destek alan liberaller, Cumhuriyetçi İlericiler, Sosyalistler ve emekçi kesimler 1924’te yeni bir İlerici Parti kurarak La Follette’i başkan adayı gösterdiler. La Follette yalnızca Wisconsin’de çoğunluğu sağlayabil-diyse de tüm oyların altıda birini aldı. Ertesi yıl ölümünden sonra İlerici Parti de dağıldı.
• YAPITLAR (başlıca): La Follette’s Autobiography, 1913, (“La Follette’in Otobiyografisi”).
• KAYNAKLAR: B.C.La Follette, F.La Follette, Robert M.La Follette, June 14,1855-June 18, 1925, 2 cilt, 1953; R.S.Maxwell, La Follette and tbe Rise of the Progressives in Wisconsin, 1956.
Türk ve Dünya Ünlüleri Ansiklopedisi