LANGLEY, Samuel Pierpont (1834-1906)
ABD’li astronomi bilgini ve havacılık mühendisi. Geliştirdiği “bolometre” ve motorlu uçak yapımına katkılarıyla tanınır.
22 Ağustos 1834’te Massachusetts Eyaleti’nin Roxbury kentinde doğdu, 27 Şubat 1906’da Güney Carolina’daki Aiken kentinde öldü. 1851’de Boston’ da tamamladığı lise öğreniminden sonra üniversiteye devam etmeyip öğrenimini okul dışında sürdürdü. Uzun bir süre Chicago ve St.Louis’de inşaat mühen-
disliği ve mimarlık yaptıktan sonra 1865’te Boston’ daki Harvard Gözlemevi’nde asistanlığa, 1866’da da Annapolis’deki Naval Academy’de yardımcı matematik profesörlüğüne getirildi. Ertesi yıl Pennsylvania Eyaleti’nin Pittsburgh kentindeki Allegheny Gözle-mevi’nin yöneticiliğine ve Western Üniversity of Pennsylvania’nın (bugün Pittsburgh Üniversitesi) fizik ve astronomi profesörlüğüne atandı. Buradaki çalışmaları sırasında Güneş tayfının kızılaltı bölgesini inceledi ve 1880’de Güneş ışınımını ölçen “bolometre”yi geliştirdi. Aerodinamikle de ilgilenerek, havadan daha ağır araçların uçurulmasına yönelik birçok deney yaptı. 1887’de Washington’daki Smithsonian Institution’m sekreterliğine getirilince bu alandaki çalışmalarını hızlandırarak, 1896’da, buharlı motorla donatılmış, havadan ağır ilk uçuş aygıtını havalandırmayı başardıysa da, 1903’te insanlı uçuş için geliştirdiği modelin başarısızlığa uğraması üzerine, çalışmalarını sürdürebilmek için gerekli parasal destekleri yitirdi. Bu başarısızlıktan birkaç yıl sonra düş kırıklığı içinde ölen Langley, 1890’da Smithsonian Astrofizik Gözlemevi’ni kurmuş, ABD’deki Ulusal Bilimler Akademisi ile Londra’daki Royal Society’nin üyeliklerine seçilmişti.
Langley astronomi alanındaki çalışmalarım Güneş ışınımı ile bu ışınımın hava koşulları üzerindeki etkilerinin araştırılması üzerinde yoğunlaştırmış ve Güneş tayfının çeşitli dalgaboylarındaki ışınım yoğunluklarım ölçmek amacıyla bolometreyi geliştirmiştir. Wheatstone köprüsü ile galvanometrenin birleşiminden oluşan bu aygıt, ışığın soğurulmasıyla ısınma sonucunda elektrik direncinin değişmesi ilkesine göre çalışır. Yüz binde bir derecelik sıcaklık değişikliklerine duyarlı olduğundan, bolometreyle, Güneş tayfının görünür ışık ile radyo dalgaboyları arasında kalan kızılaltı bölgesinin de incelenmesi olanaklı duruma gelmiştir.
Langley’in 1896’da Potomac Irmağı üstünde havalandırmayı başardığı, 1 dakika 45 saniye süreyle havada kalan ve bu süre içinde saatte yaklaşık 40 km’lik bir hızla 1.280 m yol alan insansız uçuş aygıtı,
1 BG’lik bir buharlı motorla çalışıyordu. Havadan ağır ve uçabilen motorlu araçların ilk örneği olan bu modelin ardından insanlı uçuş için geliştirdiği yeni bir modelin denemeleriyse, kalkış sistemindeki yetersizliklerden ötürü başarısızlığa uğradı. Langley’in, halkın ödediği vergilerle kurulmuş bir fondaki paraları olmayacak bir düş uğruna sorumsuzca harcamakla suçlanmasına ve Amerikan Savaş Bakanlığı’nın parasal desteğini yitirmesine neden olan bu başarısızlığından yalnızca dokuz gün sonra, Wright kardeşler ilk insanlı uçuşu gerçekleştirdiler.
Türk ve Dünya Ünlüleri Ansiklopedisi