LAMB, Willis Eugene (1913)
ABD’li atom fizikçisi. Hidrojen atomunun en küçük iki enerji düzeyi arasındaki farkı ölçerek 1955 Nobel Fizik Ödülü’nü Kusch ile bölüşmüştür.
12 Temmuz 1913’te California Eyaleti’nin Los Angeles kentinde doğdu. Fizik öğrenimini ve doktora çalışmasını California Üniversitesi’nde tamamlayarak 1938’de aynı üniversitede fizik dersleri vermeye başladı, 1948’de de profesörlüğe yükseltildi. 1951’de California’daki Stanford Üniversitesi’nde fizik profe-
sörlüğüne atandı. 1956-1974 arasında Oxford Üniversitesi’nde, 1962-1974 arasında da Yale Üniversitesi’nde ders verdikten sonra 1974’te Arizona Üniversitesi’nde fizik ve optik bilimler profesörlüğüne getirildi. Bu görevini 1984’te de sürdürmekte olan Lamb, elektromanyetik alanın kuvantum kuramına yaptığı katkılar nedeniyle 1955 Nobel Fizik Ödülü’nü Polykarp Kusch ile bölüştü
Lamb, atom fiziği alanındaki çalışmalarını, radyofrekans tayf teknikleriyle atomların enerji düzeylerini ölçme konusunda yoğunlaştırmıştır. 1940’ların başında fizik bilgini Isidor Rabi, Dirac ve Anderson’ un kuramsal ve deneysel bulgularından yararlanarak atomların, iyonların ve moleküllerin manyetik momentlerinin ölçümünü amaçlayan radyofrekans tayf deney yöntemleri geliştirmişti. Rabi’nin yöntemi, 106 Hertz ile 1011 Hertz frekans aralığında bir akım uygulanan sargının manyetik alanından geçen elektronların manyetik momentlerinde oluşan değişiklik sonucunda, atomun bir enerji düzeyinden diğerine geçmesine ve o anda yapılan alan ve frekans ölçümleriyle, “ince yapı” olarak adlandırılan düzeyler arası enerji farkının hesaplanmasına dayanıyordu.
Lamb 1947’de, Rabi’nin yönteminden yararlanarak gerçekleştirdiği deneylerle, hidrojen atomunun en düşük enerjili iki düzeyi arasındaki enerji farkını araştırdı. Dirac’ın 1927’de geliştirdiği elektron kuramına göre, bu düzeylerin enerjilerinin eşit olması gerekiyordu. Lamb’ın deneyi sonucunda ise, 1,058 MHz’lik bir ışınım uygulandığında hidrojen atomunun 22S1/2 düzeyinden 22P1/2 düzeyine geçtiği, dolayısıyla bu iki düzeyin enerjilerinin eşit olmadığı açığa çıktı.
Lamb’ın bugün “Lamb kayması” olarak bilinen bu bulgusu, elektronun manyetik moment değerinin de Dirac’ın öngörüsüne uymadığını kanıtlayan|Kusch’ un çalışmasıyla birlikte elektrodinamik kuramın düzeltilmesi gerektiğini gözler önüne sermiş, bu alandaki kuramsal çalışmaların yönünü etkilemiştir.
• YAPITLAR (başlıca): Laser Physics (M.Sargent ve M.O.Scully ile), 1974, (“Lazer Fiziği”).
Türk ve Dünya Ünlüleri Ansiklopedisi