MESSALİ HAC, Ahmed (1898-1974)
Cezayirli siyaset adamı. Bağımsızlık mücadelesinin ilk önderlerindendir.
Tlemsen’de doğdu, 3 Haziran 1974’te Paris’te öldü. I.Dünya Savaşı sonrasında çalışmak üzere Fransa’ya gitti. 1925’te Afrikalı işçilerin haklarını korumak amacıyla Paris’te kurulan Kuzey Afrika Yıldızı (Etoile nordafricaine) adlı örgüte katıldı. Messali Hac’ın 1927’de başkanlığına gelmesinden sonra milliyetçi bir nitelik kazanan örgüt, 1933’teki kongresinde Cezayir’in tam bağımsızlığını ve Cezayirliler arasında mutlak eşitliğin sağlanmasını amaçlayan bir program benimsedi. Örgüt Fransa’daki Kuzey Afrikalı işçiler arasında hızla yandaş bularak 40.000 üyeye ulaştı.
1936’da Fransa’da Halk Cephesi iktidara geldikten sonra Cezayirliler’e de siyasi parti kurma hakkı verildi. Cezayir’e dönen Messali Hac, Kuzey Afrika Yıldızı’nın devamı niteliğindeki PPA’yı (Parti du Pueple Algerien-Cezayir Halk Partisi) kurdu. Bağımsızlıktan yana ödünsüz bir mücadele verdiği bu yıllarda birçok kez tutuklandı. II. Dünya Savaşı sırasında partisi kapatıldı.
Müttefikler’in 1942’de Kuzey Afrika’ya çıkarma yapmasından sonra bağımsızlıktan yana güçlerin üzerindeki baskı bir ölçüde azaldı ve bağımsızlık hareketi yeniden canlandı. II.Dünya Savaşı’nın bitişi birçok Cezayirli’de sömürgeciliğin sona ereceği umudunu yarattıysa da Cezayir halkı kısa bir süre sonra yeni bir baskı dönemiyle karşı karşıya kaldı. Nisan 1945’te Fransız yöneticileri tarafından sınır dışı edilmiş olan Messali Hac, 1946’da yeniden Cezayir’e dönerek MTLD’yi (Mouvement pour le trimphe des libertes democratiques-Demokratik Özgürlüklerin Zaferi Hareketi) kurdu. Bir yıl kadar sonra da örgütün silahlı kolu OS (Organisation Secrete-Gizli Örgüt) oluşturuldu.
Fransa’da zorunlu ikamete mahkum edilen Messali Hac, örgüt içindeki etkisini giderek yitirdi. Ekim 1954’te Cezayir’de bağımsızlığın silahlı bir ayaklanmayla kazanılacağını düşünen bir grup genç önder karşısında Merkez Komite’de azınlığa düştü ve örgütten çıkarıldı. Tüm bağımzıslıktan yana güçler Ben Bella önderliğinde FLN (Front de liberation nationale-Ulusal Kurtuluş Cephesi) içinde örgütlenirken, Messali Hac MNA’yı (Mouvement national algerien-Cezayir Ulusal Hareketi) kurarak Fransızlar’ a karşı mücadeleyi sürdürdü ve bağımsızlık hareketinin bölünmesine neden oldu. 1962’de Cezayir Kurtuluş Savaşı başarıya ulaştığında, Messali Hac’ın Evian Antlaşması’yla sonuçlanan görüşmelere katılması engellendi.
Messali Hac’ın bağımsızlık mücadelesine en büyük katkısı, mücadeleye başladığı günden itibaren kitleleri bağımsızlık hedefi doğrultusunda yönlendirmesi olmuştur. Cezayir Kurtuluş Savaşı’mn en önemli önderleri, onun kurduğu örgütler içinden yetişmişlerdir.
Türk ve Dünya Ünlüleri Ansiklopedisi