MAHAN, Alfred Thayer (1840-1914)
ABD’li asker ve tarihçi. ABD’nin denizaşırı yayılmacı siyasetinin gelişmesine katkıda bulunmuştur.
27 Eylül 1840’ta New York Eyaleti’nde West Point’te doğdu, 1 Aralık 1914’te aynı eyaletin Quogue kentinde öldü. Annapolis’teki Deniz Askeri Akademisi’nde öğrenim gören Mahan, 1861-1865 arasındaki ABD İç Savaşı’na katıldı. İç Savaş’ın denizcilikle ilgili tarihini anlattığı The Gulf and Inland Waters (“Körfez ve İç Sular”) adlı ilk kitabını 1883’te yayımladı. 1884’te New Port’da yeni kurulan Deniz Harp Okulu’nda denizcilik tarihi ve strateji dersleri vermeye başladı ve 1886-1889 arasında bu okulun yöneticiliğini yaptı. 1898’de İspanyol-Amerikan Savaşı’nda Donanma Savaş Heyeti’nde danışman olarak görev aldı. 1902’de Amerikan Tarih Derneği başkanı oldu; 1912’de Washington’da Carne-gie Enstitüsü’ne üye seçildi.
Deniz Harp Okulu’nda ders verdiği dönemde, ABD’nin uluslararası müdahalelerden uzak durarak savunmaya ağırlık vermesi biçimindeki görüşlerini terkederek yayılmacılığı savundu. 1890’da yayımladığı The Infinence of Sea Power upon History, 1660-1783 (“Deniz Gücünün Tarih Üzerindeki Etkisi, 1660-1783”) adlı ünlü kitabında deniz gücünün bir ulusun tarihindeki askeri ve ticari önemini vurguladı. ABD’nin ulusal gücünü artırmak için güçlü bir deniz gücüne sahip olmasının gerekliliğini ileri sürerek yayılma siyasetinin gerçekleştirilebilmesi için donanmanın geliştirilmesini önerdi.
Askeri tarih ve strateji uzmanı Henri de Jomini’ nin, Napoleon’un ve İngiliz amiral Nelson’un strateji anlayışlarından etkilendi. İngilizler’in denizdeki üstünlüğünün ve ticaret yollarının denetimini ellerinde bulundurmalarının Napoleon Fransa’sının karadaki üstünlüğünü nasıl etkisiz bıraktığını gösterdi. Görüşleri 1898-1914 arasında denizaşırı yayılmacılık eğilimini ve donanmaların gelişimini etkiledi.
• YAPITLAR (başlıca): The Gulf and Inland Waters, 1883, (“Körfez ve İç Sular”); The Influence of Sea Power upon History, 1660-1783, 1890, (“Deniz Gücünün Tarih Üzerindeki Etkisi, 1660-1783”); The Influence of Sea Power on the French Revolution and Empire, 1793-1812, 1892, (“Fransız Devrimi ve imparatorluk Üzerinde Deniz Gücünün Etkisi, 1793-1812”)
Türk ve Dünya Ünlüleri Ansiklopedisi