MENDOZA, Antonio de (1490-1552)
İspanyol devlet adamı. 1535-1551 arasında Yeni İspanya adı verilen Meksika’nın ilk genel valisi olarak görev yapmıştır.
Granada’da doğdu, 21 Temmuz 1552’de Peru’ nun Lima kentinde öldü. Ispanya’nın ileri gelen ailelerinden birinin oğluydu. İspanya kralı V. Charles’ ın [Charles Quint] hizmetine giren Mendoza, gösterdiği başarılar nedeniyle 1535’te Meksika genel valiliğine atandı.
Meksika, 1519-1521 arasında üç yıl süren savaş sonucu sömürgeleştirilerek Yeni İspanya adını almıştı. İlk genel vali olarak Meksika’ya gönderilen Mendoza, tüm gücü ile siyasi ve iktisadi istikrarı sağlayarak krallığın gelirlerini artırmaya yöneldi. Hayvancılık, tarım ve madenciliğin geliştirilmesi için çaba gösterdi, okullar ve hastaneler yaptırdı. Yerli halkın yaşam koşullarının iyileştirilmesi için çalışmakla birlikte ayaklanmaları sert bir biçimde bastırdı. 1542’de kral V.Charles, yerli halkın çalışma koşullarının düzeltilmesini amaçlayan ve Leyes Nuevas (Yeni Yasalar) olarak adlandırılan bir dizi yasa çıkarttı. Mendoza bu yasaları kısmen de olsa uygulamaya koyarak yerli halkın madenlerde ve İspanyollar’ın topraklarında zorunlu ve parasız olarak çalıştırılmalarını yasakladı.
Meksika’yı 15 yıl yönettikten sonra İspanya’ya dönmek istediyse de bu isteği reddedildi. Meksika’da barışı ve istikrarı sağlamada gösterdiği başarı nedeniyle 1551’de Peru genel valiliğine atandı. Ancak, görevine başladıktan kısa bir süre sonra öldü.
• KAYNAKLAR: A. S.Aiton, Antonio de Mendoza, First Viceroy of New Spain, 1927.
Türk ve Dünya Ünlüleri Ansiklopedisi