LLOYD GEORGE, David (1863-1945)
İngiliz devlet adamı. 1916-1922 arasında başbakanlık yapmıştır.
17 Ocak 1863’te Manchester’da doğdu, 26 Mart 1945’te Galler’de bulunan Camarvonshire Kontluğu’ na bağlı Llanystumdwy’da öldü. Öğretmen olan babası William George’u bir yaşında yitirdi. Ayakkabıcılık yapan dayısı Richard Lloyd tarafından büyütüldü, onun liberal görüşlerinden etkilendi. 1884’te Portmadoc’ta hukuk sınavlarını vererek avukat oldu. Daha sonraki yıllarda avukatlık mesleğinin yanı sıra çiftçi sendikalarının kurulmasına katkıda bulundu, gazetelerde toprak reformu üzerine makaleler yazdı.
1890’da Carnarvon seçim bölgesinden Avam Kamarası’na seçilerek siyasi yaşama atıldı. Bir süre sonra Liberal Parti’nin radikal kanadının önderliğini üstlenen Lloyd George, Galler’de İngiliz Kilise’nin kaldırılmasına çalıştı. Boer Savaşı’na karşı çıkarak Muhafazakâr hükümeti suçladı. 1905’te Liberal Parti’ nin iktidar olması üzerine Sir Henry Campejl-Bannerman başkanlığındaki hükümette ticaret bakanlığına getirildi. 1908’de ise Campell-Bannerman’nın yerine geçen Herbert Henry Asquith’in hükümetinde maliye bakanı oldu. 1909’da büyük servet ve toprak sahiplerinin vergi yükünü artıran “halk bütçesi”ni hazırladı. Bu bütçenin Muhafazakâr Parti’nin güçlü olduğu Lordlar Kamarası’nda reddedilmesi anayasa bunalımına neden olarak 1911’de Lordlar Kamarası’ nın yetkilerini kısıtlayan Parlamento Yasası’nın çıkartılmasında etkili oldu. Aynı yıl Alman modeline dayalı yeni bir sosyal sigorta sisteminin kurulmasına öncülük eden Lloyd George’un adı 1913’te bir yolsuzluk olayına karıştı. Daha sonra suçsuzluğu kanıtlandıysa da, bu olay saygınlığını büyük ölçüde yitirmesine neden oldu. Dünya Savaşı’nın başlamasından sonra 1915’te Asquith’in başkanlığındaki koalisyon hükümetinde kısa bir süre savaş gereçleri bakanı olarak görev yapan Lloyd George, 1916’da savaş bakanlığına getirildi. Aynı yılın sonunda Muhafazakar Parti’nin desteğini yitiren Asquith’in yerine başbakan oldu. Göreve başlamasından hemen sonra savaşa ilişkin kararların alınmasını hızlandırmak amacıyla hükümet içinde küçük bir hükümet niteliğindeki beş kişilik “savaş hükümeti”ni kurdu. Savaş sonrasında ABD Devlet Başkanı W.Wilson ve Fransa Başbakanı G.Clemenceau ile Versailles Konferansı’na katıldı. ABD ve Fransa arasında orta bir yol izleyerek İngiltere’nin çıkarlarını ustalıkla savundu. 1921’de İrlanda ile yapılan antlaşma sonucu Özgür İrlanda Devleti’nin kurulması Muhafazakârların tepkilerine yol açtı. Türk Kurtuluş Savaşı sırasında Yunanistan yanlısı bir siyaset izleyen ve Yunanlılar’m İzmir’e çıkmasını destekleyen Lloyd George bu siyasetin 1922’de başarısızlıkla sonuçlanması üzerine istifa etmek zorunda kaldı. Bu olay Asquith ve Lloyd George yanlıları arasındaki görüş ayrılıklarının keskinleşmesine ve Liberal Parti’nin ikiye ayrılmasına neden oldu. Bu bölünmeden sonra Liberal Parti İngiltere siyasi yaşamı içindeki etkinliğini yitirerek üçüncü parti durumuna geldi.
Yaşamının sonuna değin milletvekilliği görevini sürdüren Lloyd George 1936’da Hitler’i ziyaret ettiyse de daha sonraki yıllarda Hitler’in karşısında yer aldı. 1944’te çocukluk günlerini geçirdiği Llany-stumdwy’a yerleşti, Ocak 1945’te kont sanını aldı.
• YAPITLAR (başlıca): War Memoirs, 1933-1936, (“Savaş Anıları”); The Truth about the Peace Treaties, 1938, (“Barış Antlaşmalarının içyüzü”).
• KAYNAKLAR: W.George, My Brother and I, 1958; T.Jones, Lloyd George, 1951; F.Owen, Tempestuous Joıımey: Lloyd George His Life and Times, 1954.
Türk ve Dünya Ünlüleri Ansiklopedisi