MARCOS, Ferdinand (1917 – 28 Eylül 1989)
Filipinli devlet adamı. 1965 – 1986 döneminde ülkeyi diktatörlükle yönetmiştir.
Ferdinand Edralin Marcos 11 Eylül 1917’de Ilocos Norte Eyaleti’ne bağlı Sarrat’da doğdu. Papaz olan babasının Kongre üyeliğine seçilmesi üzerine ailesiyle birlikte 1925’te Manila’ya yerleşti. Filipinler Hukuk Fakültesi’nde sürdürdüğü öğrenimini 1939’da tamamlayarak avukat oldu.
II.Dünya Savaşı sırasında general MacArthur yönetimindeki Amerikan ordusunda istihbarat subayı olarak görev yaptı. Japonya’nın Filipinleri işgali sırasında yaralanarak esir düştü.
ABD’nin vesayeti altındaki Filipinler’in 1946’da bağımsızlığını kazanmasından sonra devlet başkanı Manuel Roxas’ın teknik danışmanlığına atandı. 1949’da Liberal Parti’den Temsilciler Meclisi’ne seçildi. 1959’a değin bu görevi sürdürdükten sonra Senato’ya seçildi ve 1963’te Senato başkanlığına getirildi. 1964’te Liberal Parti’den ayrılarak Milliyetçi Parti’ye geçti. Devlet başkanı D.Macapacal’ın rakibi olarak katıldığı başkanlık seçimlerini kazanarak Kasım 1965’te devlet başkanı oldu.
Devlet başkanlığının ilk yıllarında tarım reformu, sanayiin geliştirilmesi, yolsuzluklarla savaş gibi konulara ağırlık verdi. ABD’nin Vietnam’ı işgalini destekledi. 1969’da ikinci kez başkan seçildikten sonra 1972’de komünizm tehlikesi gerekçesiyle sıkıyönetim ilan eden Marcos aralarında Liberal Parti önderi B.Aquino’nun da bulunduğu çok sayıda kişiyi tutuklattı. 1973’te parlamentoyu dağıtarak tüm yetkilerin elinde toplanmasını sağlayan bir anayasayı kabul ettirdi. Ancak, kendisine karşı sürdürülen muhalefetin güçlenmesi üzerine 1981 başlarında sıkıyönetimi kaldırmak zorunda kaldı ve Nisan 1981’de anayasada yapılan değişikliklerle yeniden parlamenter sisteme geçildi. Haziran 1981’de yeniden devlet başkanı seçilen Marcos’a karşı sürdürülen muhalefet hareketi, uygulanan baskı rejimi ve büyük boyutlara ulaşan enflasyon ve işsizlik karşısında giderek güçlendi.
1983’e gelindiğinde Marcos’un sağlığı bozulmaya başlamış, muhalefet hareketi de oldukça büyümüştü. Hem Marcos’a, hem de gittikçe güçlenen Yeni Halk Ordusu’na siyasi bir alternatif oluşturmak umuduyla 21 Ağustos 1983’te Manila’ya dönen Benigno Aquino Jr. uçaktan inerken vurularak öldürüldü.Başkanlığı sürdürmek iteyen Marcos 1986’da seçimlerin yapılacağını ilan etti. Ama Aquino’nun dul karısı Corazon Aquino kısa sürede güçlendi ve muhalefetin başkan adayı oldu. Marcos 7 Şubat 1986’da yapılan seçimleri kazandığını ilan ettiyse de, seçimlere hile karıştırdığı ortadaydı. Bu arada Filipin ordusu Marcos yandaşlarıyla başkanlığın Aquino’nu yasal hakkı olduğunu savunanlar arasında bölündü. Artan gerginlik, ancak ABD’nin desteğini çekmesinden sonra Marcos 25 Şubat 1986’da ülkesinden ayrılarak Hawaii’ye gitmesi üzerine sona erdi.
Daha sonra elde edilen kanıtlar, Marcos ve ailesi ile yakın çevrelerinin iktidarları döneminde çeşitli yolsuzluklarla Filipinler ekonomisine milyarlarca dolarlık zarara soktuklarını ortaya koydu.
Türk ve Dünya Ünlüleri Ansiklopedisi & vikipedi