MEHRING, Franz (1846-1919)
Alman tarihçi, düşünür ve siyaset adamı. Alman sosyal demokrat hareketinin önderlerindendir.
27 Şubat 1846’da Pomeranya’nın Schlawe kasabasında (bugün Polonya’da Slawno) doğdu, 28 Ocak 1919’da Berlin’de öldü. 1866-1870 arasında Leipzig ve Berlin üniversitelerinde öğrenim gördü. 1882’de felsefe doktoru oldu. Gençlik yıllarında Laselle’ın reformcu sosyalist düşüncelerini benimsedi. 1883-1888 arasında Berliner Volkszeitung adlı sol liberal gazeteye yazdığı Bismarck’m imparatorluk siyasetini eleştiren yazılarıyla ün kazandı. 1880 sonlarında sosyalizmi benimsedi ve 1891’de Almanya Sosyal Demokrat Partisi’ne girdi.
Partinin resmi yayın organı olan DieNeueZeit’in (Yeni Çağ) yazarları arasına katıldı. 1902-1907 arasında Leipziger Volkszeitung’un (Leipzig Halk Gazetesi) yayın yönetmenliğini yaptı. I.Dünya Savaşı öncesinde Avrupa’da yoğunlaşan aşırı milliyetçi militarist akımı sert biçimde eleştiren yazılar yazdı. Almanya’nın
I.Dünya Savaşı’na katılmasına karşı çıktı. 1916’da Kari Liebknecht ve Rosa Luxemburg ile birlikte Almanya Sosyal Demokrat Partisi’nden ayrılarak Spartakus Birliği’nin kurulmasına öncülük etti. Bu sırada Almanya’nın savaş siyasetini eleştiren yazıları ve konuşmaları nedeniyle bir süre tutuklandı. 1 Ocak 1919’da Alman Komünist Partisi’nin kurucuları arasında yer aldı. 1918 Ocak ayında Berlin’den Prusya Eyalet Meclisi üyeliğine seçildi, ancak kısa bir süre sonra öldü.
Mehring maddeci tarih anlayışı doğrultusunda incelemeleri ve edebiyat eleştirileriyle Alman sosyal demokrat hareketi içinde önemli bir yere sahip olmuştur. Felsefe alanındaki yazılarıyla Yeni-Kantçılık ve Machçılık gibi yeni bilinemezci akımlarla mücadele etmiş, öte yanda A.Schopenhauer ve F.Ni-etzsche’nin üstün adam düşüncesinin siyasi açıdan eleştirisini yapmış, E.Bernstein’m iktisadi görüşlerinin Mandzm’in özüne aykırı olduğunu savunan yazılar yazmıştır. Ayrıca Alman tarihi üzerine kapsamlı araştırmalar yaparak Prusya monarşisine karşı duyulan hayranlığın yanlış olduğunu ortaya koymaya çalışmış, Prusya’nın ve Hohenzollern hanedanının Alman tarihinde gerici bir rol oynadıkları tezini savunmuştur. Almanya’daki devrimci geleneğin tarihi temellerini ortaya koymak amacıyla 1524-1526 Alman Köylü Ayaklanması’nı ve Fransız Devrimi’nin Almanya’daki etkilerini incelemiştir. Marx ve En-gels’in yazışmalarının derlenmesinde ve yapıtlarının yayımlanmasında önemli katkısı olmuş, Marx’m biyografisini yazmıştır. Estetik ve sanat üzerine yazdığı yazılarla Natüralizm ve Empresyonizm akımlarını incelemiş, L.N.Tolstoy’un ve M.Gorki’nin romanlarıyla klasik Alman edebiyatı üzerinde incelemeler yapmıştır.
• YAPITLAR (başlıca): Gescbichte der deutschen Sozialde-mokratie, 2 cilt, 1897-1898, (Alman Sosyal Demokrasisi Tarihi); Deutsche Gescbichte vom Ausgange des Mittelal-ters, 2 cilt, 1910-1911, (“Orta Çağ’dan Beri Alman Tarihi”); Kari Marx, Geschichte seines Lebens, 1918, (“Kari Marx: Yaşamöyküsü”); Gesammelte Schriften und Aufsdtze, E.Fuchs (der.), (ö.s.), 1929-1931, (“Toplu Yazılar ve Makaleler”).
Türk ve Dünya Ünlüleri Ansiklopedisi