MASPERO, Gaston (1846-1916)
İtalyan asıllı Fransız arkeolog. Mısır arkeolojisinin önde gelen uzmanlarındandır.
Gaston Camille Charles Maspero, 23 Haziran 1846’da Paris’te doğdu, 30 Haziran 1916’da aynı kentte öldü. İtalyan bir ailenin çocuğuydu. Ecole Normale’de öğrenim gördü. 1869’da Ecole Pratique des Hautes Etudes’te Mısırbilimi okutmaya başladı. 1873’te doktorasını tamamladı ve ertesi yıl College de France’ta Mısır dili ve arkeolojisi profesörü oldu. 1880’de Fransız Doğu Arkeolojisi Enstitüsü’nce oluşturulan bir ekibin başkanı olarak Mısır’a gitti. 1880’de Mariette’in ölümüyle boşalan Mısır eski yapıtlar müdürlüğü ve Bulak Müzesi yöneticiliğini üstlendi. Altı yıl Mısır’da çeşitli kazılar yaptı ve başka bilimsel
kuruluşların araştırmalarına da olanak sağladı. 1886’da Paris’e dönerek Mısır’daki araştırmalarını yayına hazırladı ve akademik çalışmalarını sürdürdü.
1899’da Mısır’a döndü ve eski yapıtlar müdürlüğü görevini yeniden üstlendi. Bulak Müzesi’nin katalog çalışmalarını başlattı, Kahire’de yapılmakta olan yeni müzenin hazırlıklarını denetledi ve zengin koleksiyonların katalog yayımını yönetti. Cairo Catalo-gue (“Kahire Müzesi Kataloğu”) adlı bu dev yapıtlardan yaklaşık elli tanesi Maspero’nun ölümünden önce yayımlandı. Maspero’nun 1902’de Kahire’de açılan yeni müzenin kuruluşuna önemli katkıları oldu. 1907-1909 arasında Nubia bölgesinde büyük bir yüzey araştırması gerçekleştirdi. 1912’de rahatsızlığı nedeniyle emekliye ayrıldı ve Paris’e döndü.
Maspero, Unas’ta gerçekleştirdiği Il.Pepi ve Teti piramitleri kazılarında piramitler içinde hiyeroglif yazıtların varlığını ilk kez saptadı. En eski Mısır dinsel yazılarından dört bin satırı bu piramitlerin duvarlarında buldu.
1881’de mezar soyguncuları tarafından bulunan bir mezarlığı, bu kaçakçıları izleterek ortaya çıkardı. Luksor’da Krallar Vadisi ile Deyr-el Bahri yakınlarındaki bu büyük yeraltı mezarlığından İÖ 2.binyıla ait, aralarında I.Seti, I.Amenhotep, II.Ramses, III. Tut-mosis gibi firavunlar da bulunan kırk mumya çıktı. Bezemeli odalarda, yazıtlı lahitler içinde yer alan mumyaların yanı sıra çok sayıda değerli ölü armağanı da ele geçirildi. Giza’daki Sfenks’te, Luksor Tapınağı’ nda, Sakkara’da kazılar yöneten Maspero, Mısır dili, kültürü, tarihi ve sanatı ile ilgili çok sayıda yapıt bıraktı.
• YAPITLAR (başlıca): L’inscription dedicatoire du Tem-ple d’Ahydos, 1867, (“Abidos Tapmağı Adak Yazıtı”); Histoire ancienne des peuples de l’orient, 1875, (“Eski Doğu İnsanlarının Tarihi”); L’Archeologie egyptienne, 1887, (“Mısır Arkeolojisi”); Contespopulaires ae l’Egypte ancienne, 1882, (“Eski Mısır Halk Öyküleri”); Les rrıomi-es royales de Deir-el Bahari, 1889, (“Deyr-el Bahri’deki Kral Mumyaları”); Inscriptions des pyramides de Saqqa-rah, 1894, (“Sakkara Piramitleri’ndeki Yazıtlar”); Etudes de mythologie et d’archeologie, 8 cilt, 1893-1916, (“Arkeoloji ve Mitoloji Çalışmaları”).
Türk ve Dünya Ünlüleri Ansiklopedisi