MARSHALL, George (1880-1959)
ABDİi asker ve devlet adamı. Marshall Planı’nın yaratıcısıdır.
George Catlett Marshall 31 Aralık 1880’de Pennsylvania Eyaleti’nin Uniontown kentinde doğdu, 16 Ekim 1959’da Washington’da öldü. Virginia Askeri Enstitüsü’nde öğrenimini tamamladıktan sonra teğmen rütbesi ile Amerikan ordusuna katıldı. 1902-1903 yıllarında Filipinler’de görev aldı. I. Dünya Savaşı sırasında Fransa’da I. Ordu harekât dairesi başkanlığı, savaş sonrasında ise general J.Pershing’in yaverliğini yaptı. 1924-1927 arasında Çin’de görevlendirilen Marshall, ABD’ye döndükten sonra Geor-gia Eyaleti’nde Fort Bennig Piyade Okulu’nda ders vermeye başladı.
1 Eylül 1939’da, II. Dünya Savaşı’nm başladığı gün, başkan Roosevelt tarafından ABD ordusu genelkurmay başkanlığına getirildi. II. Dünya Savaşı boyunca Amerikan savaş stratejisinin ve dış politikasının biçimlenmesinde etkili olan Marshall, danışmanlık göreviyle, başkan Franklin Roosevelt’in yanında, Kazablanka, Quebec, Tahran ve Yalta konferanslarına katıldı. 1945’te Roosevelt’in ölümünden sonra, yeni başkan Harry Truman’ın yönetimi altında da görevini sürdürerek Haziran 1945’te Potsdam Konferansında yer aldı.
Kasım 1945’te genelkurmay başkanlığı görevinden istifa eden Marshall, Truman’m özel temsilcisi olarak Çin’e gönderildi. Çin Komünist Partisi ve Milliyetçi bir parti olan Kuomintang arasında yaptığı arabuluculuk girişimleri bir sonuç vermeyince ABD’ ye döndü. Ocak 1947’de dışişleri bakanlığına getirildi. Temmuz 1947’de, savaşın getirdiği yıkımdan Avrupa’ nın kurtarılmasını amaçlayan ve kendi adıyla anılan planı komuoyuna açıkladı. 1947-1951 arasını kapsayan dört yıllık bir süre içinde 17 Avrupa ülkesine yardımı öngören Marshall Planı Nisan 1948’de yasalaştı. Marshall, başlangıçta bu planın kapsamına alınmamış olan Türkiye’ye yardım yapılmasında etkili oldu. İsrail’in bağımsız bir devlet olarak tanınması ve NATO’nun kurulması için çalıştı. Ocak 1949’da görevinden ayrılan Marshall, Eylül 1950’de savunma bakanlığına atandı. Kore Savaşı sırasında Birleşmiş Milletler gücüne komuta eden general MacArthur’un Yalu Irmağı’nı geçerek Çin Halk Cumhuriyeti’ni işgal etme isteklerine karşı çıkarak MacArthur’un bu görevden alınmasını istedi. Haziran 1951’de senatör McCarthy’nin vatana ihanet suçlamalarına hedef olan Marshall, Eylül 1951’de savunma bakanlığı görevinden ayrıldı.
Marshall Planı aracılığıyla Avrupa’nın iktisadi gelişimine katkıda bulunduğu gerekçesiyle 1953 Nobel Barış Ödülü’nü aldı.
• KAYNAKLAR: F.C.Pogue, George C.Marshall, 2 cilt, 1963-1967.
Türk ve Dünya Ünlüleri Ansiklopedisi