LODGE, Henry Cabot (1850-1924)
ABD’li devlet adamı. ABD’nin I.Dünya Savaşı sonrasında kurulan Milletler Cemiyeti’ne katılmasını engellemiştir.
12 Mayıs 1850’de Massachusetts Eyaleti’nde Boston kentinde doğdu, 9 Kasım 1924’te aynı kentte öldü. Harvard Üniversitesi’nde tarih ve hukuk öğrenimi gördü. 1873-1876 arasında North American Review adlı derginin genel yayın yönetmeni yardımcısı olarak çalıştı. Ardından Harvard Üniversitesi’nde Amerikan tarihi dersleri verdi. 1880’de Massachusetts Yasama Meclisi’ne seçilerek siyasi yaşama atıldı.
1886-1893 arasında Temsilciler Meclisi’nde Cumhuriyetçi Parti milletvekili olarak görev yaptıktan sonra Senato’ya seçildi ve bu görevi 30 yıl sürdürdü.
Temsilciler Meclisi’nde görev yaptığı dönemde zencilerin oy verme hakkının korunmasını amaçlayan seçim yasasından ve işletmelerin aralarında birleşerek ticarete sınırlamalar getirmelerini yasaklayan Sher-man Anti-Tröst Yasası’ndan yana oy kullandı. İktisadi gelişmenin yayılmacılıkla gerçekleşebileceğine inanan Lodge, ABD’nin 1890 sonrasında izlediği yayılmacı siyaseti destekledi. I.Dünya Savaşı’nın başlamasından sonra barışın korunması için uluslararası bir örgütün kurulmasının gerekliliğini savunduysa da başkan Wilson’ın Ocak 1918’de Kongre’ye sunduğu on dört maddelik bildirisinde yer alan uluslararası anlaşmazlıkları çözmekle görevli bir örgütün kurulması önerisine karşı çıktı. Aynı yıl Dış İlişkiler Komitesi başkanlığına getirildi.
Kasım 1918’de ateşkesin ilan edilmesinden sonra Paris’teki barış görüşmelerine katılan başkan Wilson “Milletler Cemiyeti” önerisinin Versailles Antlaşması kapsamına alınmasını sağladı. Temmuz 1919’da ABD Kongresi’ne sunulan antlaşma Lodge’un önderliğindeki Cumhuriyetçiler’in muhalefetiyle karşılaştı. Lodge, Milletler Cemiyeti’nin ABD’nin dünya üzerindeki etkisini azaltacağını ileri sürerek Milletler Cemiyeti’nin Versailles Antlaşması kapsamına alınmasına karşı çıktı. Lodge’un antlaşmada yapılmasını öngördüğü değişiklikler başkan Wilson tarafından kabul edilmedi. Mart 1920’de yapılan son oylamada antlaşmanın reddedilmesiyle ABD, Milletler Cemiyeti’nin dışında kaldı. ;
1920 başkanlık seçimlerini Cumhuriyetçi Parti’ nin adayı W.G.Harding’in kazanmasından sonra Lodge etkinliğini sürdürdü. 1921’de Washington’da düzenlenen Silahların Sınırlandırılması Konferansı’na katıldı. Başkan Harding’in Uluslararası Adalet Örgü-tü’ne katılma önerisine karşı çıkması tepkilere neden olduysa da 1922’de yeniden Senato’ya seçildi.
• KAYNAKLAR: J.A.Garraty, Henry Cabot Lodge, a Biography, 1953; W.Lawrence, Henry Cabot Lodge : A Biographical Sketch, 1925; K. Schriftgiesser, The Gerıtle-man from Massachusetts, 1944.
Türk ve Dünya Ünlüleri Ansiklopedisi