MAXIMILIAN I (1459-1519)
Avusturya arşidükü ve Kutsal Roma-Germen imparatoru. Habsburg hanedanının güçlenmesinde önemli rol oynamıştır.
22 Mart 1459’da Wiener Neustadt’da doğdu, 12 Ocak 1519’da Wels’te öldü. Kutsal Roma-Germen İmparatoru III.Friedrich’in oğludur. Ağustos 1477’de Bourgogne Dükü Yiğit Charles’ın kızı ve vârisi Marie ile evlenerek Fransa’nın doğu sınırında Hollanda’da yer alan Bourgogne topraklarını ele geçirdi. Bu olay üzerine Bourgogne’a giren Fransızlar’ı, 7 Ağustos 1479’da Artois’da yenilgiye uğrattı. Marie’nin Mart 1482’de ölmesi üzerine Flaman kentleri ayaklanınca bu toprakların vârisi durumundaki oğlu Güzel Feli-pe’nin (I.Felipe-Philip) naibi olarak Bourgogne ve Hollanda üzerinde hak iddia etmeye başladı. Babasının onaylamamasına karşın, Alman prenslerince, 16 Şubat 1486’da, Frankfurt’ta kendisine Alman kralı unvanı verildi. Hollanda’ya giderek Fransızlar’la yeniden savaşmaya başladı. Savaşın ülkenin ticaretine zararlı olduğu gerekçesi ile, Şubat 1488’de, Bruges kenti halkınca rehin alındı ve ancak bir Alman
ordusunun yaklaştığı haberi üzerine serbest bırakıldı. Almanya’ya dönen Maximilian, Temmuz 1489’da Fransa ile barış imzaladı.
Macaristan Kralı I.Matyas’ın 1490’da ölümü üzerine, Macarlar’la çarpışmaya başlayarak, Avusturya topraklarını geri aldı. Kasım 1491’de imzalanan Pressburg Antlaşması ile erkek mirasçısı olmadığı durumda topraklarını Habsburglar’a bırakması koşuluyla VI.Ladislas’ın Macaristan kralı oluşunu tanıdı.
Babası III.Friedrich’in 19 Ağustos 1493’te ölümünden sonra Kutsal Roma-Germen imparatoru ilan edildi. Hollanda’ya 1494’te yeni bir sefer düzenleyerek ülkenin yönetimini oğlu Felipe’ye bıraktı. İtalya’ da ilerlemekte olan Fransa Kralı VIII. Charles’a karşı bir denge oluşturmak amacıyla, İspanya, Papalık, Milano ve Venedik’in de üyeleri olduğu Kutsal Birlik’e girdi. 1494’te Milano dükünün kızı Blanca Sforza’yla evlenerek İtalya’da güç kazandı. 1496’da İtalya’ya girerek Fransız ordusu ile savaşmak istediyse de başarısızlığa uğradı. Aynı yıl oğlu Felipe’yi İspanya’nm yöneticileri olan V. Fernando ve I. Isabella’nın kızı Joanna ile evlendirdi. Böylece Fransa’ya karşı İspanya’yla güçlü bir ittifak kurulmuş oldu.
İsviçreliler’den kendisine vergi ödemelerini isteyen Maximilian, bu isteği reddedilince, 1499’da bir ordunun başında İsviçre’ye girdi. Ancak yenildi ve Eylül 1499’da Basel Anlaşması ile İsviçre’nin bağımsızlığını tanımak zorunda kaldı. 22 Eylül 1504’te Fransız Kralı XII. Louis ile anlaşarak Blois Barışı’nı yaptı. 1505’te Bavyera’ya el koydu. 1493’ten beri Kutsal Roma-Germen imparatoru olmasına karşın ancak 4 Şubat 1508’de papa II. Iulius tarafından imparator olarak kutsandı. Eski imparatorluk topraklarını ele geçirmek için Venedik Cumhuriyeti ile savaşmaya başladıysa da, Alman prenslerinden destek alamadı. Venedik’e karşı Fransa, İspanya ve Papalık’la Cambrai İttifakı’na girdi. 1510’da Papa II. Iulius’un Venedik ile anlaşarak Fransızlar’ı İtalya’dan çıkarmak istemesi üzerine, XII. Louis ile birlikte Pisa’da bir konsil topladı. Kilisede reform yapılmasını istediyse de, daha sonra saf değiştirerek II. Iulius’un Venedik, İngiltere, İsviçre ve İspanya’nın katılmasıyla kurduğu Kutsal İttifak’a girdi ve Fransa’ya karşı savaştı. 1515’te Fransa kralı olan I. François’nın Milano’yu alması üzerine, Mart 1516’da Milano’ya giren Maxi-milian, parasızlık nedeniyle askerlerinin ayaklanması üzerine Milano’yu Fransa’ya bıraktı.
Maximilian, savaşlardan çok evlilikler yoluyla Habsburglar’ın büyük güç kazanmasını sağlamıştır. Habsburg ailesiyle Macaristan kraliyet ailesi arasında düzenlediği evlilikler yoluyla Macaristan ve Bohemya’da Habsburglar’ın konumunu güçlendirmiştir. Ayrıca İspanya’da Habsburg hanedanının yerleşmesinde etkili olmuş, torunu Charles [Charles Quint] hem Habsburg topraklarının hem de Bourgogne ve İspanya’nm vârisi olmuştur. Bunlara karşılık imparatorluğun iç birliğini sağlayamamış, reform girişimlerinde başarılı olamamıştır. 1495’te Worms’ta topladığı imparatorluk meclisi (Reichstag), mahkemelere, vergilere ve iç barışın sağlanmasına ilişkin bazı reformlar hazırladıysa da merkezi otoritenin güçlenmesine karşı olan prensler bunların uygulanmasını engellemişlerdir.
• KAYNAKLAR: C.Hare, Maximilian the Dreamer, Holy Roman Emperor, 1459-1519, 1513; R.W. Seton-Watson, Maximilian I, Holy Roman Emperor, 1922; H. Wiesflecker, Maximilian I, Osterreich, das Reich und Europa an der Wende zur Neuzeit, (bibliyografya içerir), 1. cilt, 1971.
Türk ve Dünya Ünlüleri Ansiklopedisi