MANIU, Luliu (1873-1953)
Rumen siyaset ve devlet adamı. Transilvanya’nın Romanya ile birleşmesine öncülük etmiş, 1928-1933 arasında iki kez başkanlık yapmıştır.
8 Ocak 1873’te Şimleu Silvaniei’de (bugün Romanya’da) doğdu, Haziran 1953’te Galati’de öldü. Bazı kaynaklar ölüm tarihini, 1955, ölüm yerini de Bükreş olarak vermektedir. Bir köylü ailesinin oğluydu. Cluj, Viyana ve Budapeşte’de hukuk öğrenimi gördü. 1906’da Transilvanya’dan seçildiği Macar Meclisi’nde diğer Rumen milliyetçileriyle birlikte, Rumenler’e eşit haklar tanınması için mücadele etti.
I.Dünya Savaşı sırasında Avusturya-Macaristan İmparatorluğu ordusunda Rus ve İtalyan cephelerinde savaştı. Mayıs 1918’de Avusturya-Macaristan İm-paratorluğu’nun Transilvanya’nın bağımsızlığını tanıması ve Romanya ile birleşmesini onaylaması için Rumen birlikleri içinde bir ayaklanma düzenledi. Aralık 1918’de Transilvanya Yönetim Konseyi’ne başkan seçildikten kısa bir süre sonra Transilvanya’ nın Romanya ile birleştiğini açıkladı. Aynı tarihte Romanya Meclisi’ne girdi. Önderliğini yapmakta olduğu Milliyetçi Halk Partisi,1926’da Ion Mihalac-he’in Köylü Partisi ile birleşerek Milliyetçi Köylü Partisi adını aldı. Partisinin, Aralık 1928’de yapılan ilk serbest genel seçimlerde büyük bir çoğunluk elde etmesiyle başbakan oldu. Başbakanlığı sırasında 1929 Büyük Dünya Bunalımı’nın da etkisiyle, parti programında yer alan tarım reformunu yaşama geçiremedi, iktisadi ve toplumsal istikrarı sağlayamadı. Haziran 1930’da sürgünde bulunan Romanya Kralı Il.CaroP ün ülkeye dönüşünü onayladıktan kısa bir süre sonra, Ekim 1930’da başbakanlıktan istifa etti. Ekim 1932’de yeniden başbakanlığa getirildiyse de parti içi görüş ayrılıkları nedeniyle Ocak 1933’te yeniden istifa etmek zorunda kaldı.
1940’ta faşist bir örgüt olan Demir Muhafızlar’la işbirliği yaparak general Antonescu’nun iktidarı ele geçirmesine yardımcı oldu. SSCB’nin 1940’ta işgal ettiği Beserabya’nın geri alınması için 1941’de bu ülkeye savaş açılmasını destekledi. Ancak Beserabya’ nın alınmasından sonra SSCB topraklarına girilmesine karşı çıktı ve Nazi Almanyası’na karşı Müttefikler’le işbiriiği yapılması gerektiğini savunmaya başladı. Ağustos 1944’te Liberaller’in önderi Dino Bratianu ile birlikte kral I.Mihail’in Antonescu’yu iktidardan uzaklaştırmasıyla sonuçlanan darbeye katıldı. Mart 1945’te Petru Groza başkanlığında kurulan Ulusal Demokratik Cephe hükümetine girmeyi reddetti. Aralık 1947’de Romanya Halk Cumhuriyeti’nin kurulmasından hemen önce, Kasım 1947’de casusluk ve vatana ihanet suçuyla tutuklanarak yaşam boyu hapis cezasına çarptırıldı. Hapisteyken öldü.
Türk ve Dünya Ünlüleri Ansiklopedisi