MAZARIN, Jules (1602-1661)
Fransız devlet adamı. Başbakanlığı sırasında dışta Fransa’nın üstünlüğüne dayalı bir barış politikası izlemiş, içte ise krallık otoritesini güçlendirmiştir.
14 Temmuz 1602’de İtalya’nın Abruzzi bölgesindeki Pescina kasabasında doğdu, 9 Mart 1661’de Fransa’nın Vincennes kentinde öldü. Asıl adı Guilio Mazarini’dir. Sicilya asıllı olan babası Colonna ailesinin hizmetinde çalışan bir kişiydi. Roma’da Cizvit papazları tarafından eğitildikten sonra, kilise hukuku öğrenimi görmek üzere 1622’de Ispanya’daki Alcala Universitesi’ne (bugün Madrid Üniversitesi) gönderildi. Roma’ya döndükten sonra 1624’te yüzbaşı olarak Papalık ordusunda göreve başladı.
Aynı dönemde diplomatik görevler de üstlenen Mazarin, Mantova’nın veraset sorunuyla ilgili olarak Fransa ile Ispanya arasında sürmekte olan savaşta arabuluculuk yapmak üzere Ocak 1630’da Fransa’ya gönderildi. Fransa’da geçirdiği iki yıllık süre içinde iki ülke arasında barışın sağlanması için yoğun bir çaba harcadı ve Fransa Başbakanı Richelieu [Kardinal] ile yakın ilişkiler kurarak onun güvenini kazandı. 1632’de Roma’ya döndükten iki yıl sonra, Fransa sarayına Papalık elçisi olarak atandı. Bu tarihten sonra üstlendiği çeşitli elçilik görevleri sırasında, sürekli olarak Fransa’nın çıkarlarının savunuculuğunu yaptı. 1639’da Fransız uyruğuna geçtikten bir yıl sonra Papalık’m hizmetinden ayrılarak Paris’e yerleşti. 1641’de Richelieu’nün isteğini kabul eden Papa tarafından kardinal yapıldı.
Mazarin, Aralık 1642’de XIII.Louis tarafından, Richelieu’nün vasiyet ettiği gibi Naipler Konseyi üyeliğine,1 XIII.Louis’nin Mayıs 1643’te ölmesinden sonra ise, naibe sıfatıyla ülke yönetimini üstlenen AvusturyalI Anna tarafından başbakanlığa getirildi. Yaşamının sonuna değin sürdürdüğü bu görevi sırasında, Katolik güçler arasındaki rekabete ve savaşa son vererek Avrupa’da Fransa’nın üstünlüğüne dayalı bir barışın sağlanmasına yönelik bir dış politika izledi. Fransız ordularının 1643-1648 arasında kazandığı bir dizi askeri zaferden sonra Ekim 1648’de imzalanan Westfalya Antlaşması’yla Kutsal Roma-Germen İmparatorluğu ile Fransa arasında barış sağlandı. Mazarin 1658’de savaşçı dış politikasını sürdüren Kutsal Roma-Germen İmparatorluğu’na karşı Fransa sınırına yakın bölgelerdeki Alman devletleriyle bir savunma ittifakı olan Ren Birliği’ni kurarak barışı güvence altına aldı. İspanya ile Fransa arasında sürmekte olan savaş ise Kasım 1659’da imzalanan Pireneler Antlaşmasıyla son buldu. Bu antlaşmayla Fransa Artois ve Boussillon’u topraklarına ekledi. Çeşitli Baltık devletleri arasında süregelen savaşı sona erdiren 1660’taki Oliva ve Kopenhag antlaşmalarının imzalanmasında da önemli rol oynayan Mazarin’in, tüm bu çabalarının katkısıyla 1660’lı yılların başında Hıristiyan dünya barışa kavuştu ve Fransa Avrupa’nın en güçlü devleti durumuna geldi.
Mazarin’in başbakanlığı sırasında karşı karşıya kaldığı en büyük sorun 1648’de başlayan ve 1653’e değin süren Fronda ayaklanmaları oldu. Richelieu’ nün merkeziyetçi politikasının sonucunda krallık iktidarının güçlenmesinden hoşnutsuz olan parlamentoların (uzmanlardan oluşan yüksek adalet mahkemesi) ve soyluların eski ayrıcalıklarına kavuşma çabalarının ve savaş giderlerini karşılamak için koyulan yeni vergilere tepkinin sonucu olan bu ayaklanmalar sırasında Mazarin, iki kez başkentten ayrılmak zorunda kaldı. Bu dönemde bile, kendisine sadık kalmış adamların yardımıyla Fransa’yı yönetmeyi sürdürdü. Ayaklanmanın bastırılmasından sonra Şubat 1653’te Paris’e dönen Mazarin, bu tarihten sonra yönetimde tartışmasız bir otorite kurdu.
Sanata ve bilime meraklı bir kişi olan Mazarin, 1658’de Kraliyet Resim ve Heykel Akademisi’ni ve College de Quatre Nations’u kurmuş, özel kitaplığını 1643’te bilim adamlarının hizmetine açarak Fransa’ nın en eski kitaplığı olan Mazarine Kitaplığı’nın temellerini atmıştır.
• YAPITLAR (başlıca): Lettres du Cardinal Mazarin pendant son ministere, (ö.s.), A.Cheruel (der.), 9 cilt, 1872-1906, (“Kardinal Mazarin’in Bakanlığı Sırasındaki Mektupları”).
• KAYNAKLAR: A.Cheruel, Histoire de la France sous le ministere de Mazarin (1651-1661), i cilt, 1882; V.Cousin, La jeunesse de Mazarin, 1865; A.Massall, Mazarin, 1903; J.B.Perkins, France Under Mazarin, 2 cilt, 1886.
Türk ve Dünya Ünlüleri Ansiklopedisi