MANNERHEIM, Carl (1867-1951)
Finlandiyalı asker ve devlet adamı. 1944-1946 arasında devlet başkanlığı yapmıştır.
Cari Gustav Emil von Mannerheim 4 Haziran 1867’de Turku yakınlarındaki Villnas’da doğdu, 27 Ocak 1951 ’de İsviçre’nin Lozan kentinde öldü. İsveç asıllı soylu bir ailenin oğluydu. 1887’de Helsingfors Üniversitesi’ni bitirdikten sonra Rusya’ya giderek St.Petersburg’da bir süvari okulunda öğrenim gördü. Rus ordusu içinde kısa zamanda yükselerek tümgeneral rütbesiyle Rus-Japon Savaşı’na ve korgeneral olarak I.Dünya Savaşı’na katılan Mannerheim 1917 Ekim Devrimi’nden sonra Finlandiya’ya döndü.
Ekim Devrimi’nden yararlanan Finlandiya’nın Aralık 1917’de bağımsızlığını ilan etmesi iç savaşın başlamasına neden oldu. Devrimci güçlere karşı Beyaz Ordu’yu örgütleyen Mannerheim bu ordunun komutanlığını üstlendi. SSCB’nin Ocak 1918’de Finlandiya’nın bağımsızlığını tanımasından iki hafta sonra büyük kentlerde etkinliği sağlayan devrimci güçler Halk Komiserliği Konseyi adı altında bir devrim hükümeti kurdular. Ancak, Mannerheim komutasındaki Beyaz Ordu, Almanya’nın da yardımıyla Mayıs 1918’de devrim hareketini bastırdı. Aralık 1918’de yeni cumhuriyet anayasasının oluşturulup seçimlerin yapılmasına değin devletin başına getirilen Mannerheim, seçimleri K.J.Stahlberg’in kazanması üzerine Temmuz 1919’da bu görevinden ayrıldı.
Bir süre siyasetten uzak yaşadıktan sonra 1931’de Ulusal Savunma Konseyi başkanlığına getirildi. 8 yıllık görev süresi içinde Mannerheim Hattı olarak bilinen SSCB sınırındaki 135 km’lik sınır savunma hattının yapımını gerçekleştirdi. 1939-1940 yılları arasındaki Sovyet-Fin Savaşı sırasında Fin ordusuna komutanlık etti.
1940’ta Nazi Almanyası birliklerine topraklarından geçiş hakkı tanıyan Finlandiya ertesi yıl Almanya’nın yanında yer alarak SSCB’ye savaş ilan etti. Bu dönemde de Fin ordusuna komuta eden Mannerheim 1942’de Finlandiya tarihinde mareşal unvanını alan ilk komutan oldu.
Temmuz 1944’te devlet başkanı Risto Ryti’nin istifasından sonra devlet başkanlığı görevine getirildi. Devlet başkanlığının ilk aylarında SSCB ile ateşkes antlaşmasını imzalayan Mannerheim 1946’da sağlığının bozukluğu nedeniyle istifa etti.
• YAPITLAR (başlıca): Across Asia From West to East in 1906-1908, 2 cilt, 1910, (“1906-1908 Arasında Batı’dan Doğu’ya Asya”); Memoirs of Marshall Mannerheim, (ö.s.), 1954, (“Mareşal Mannerheim’ın Anıları”).
Türk ve Dünya Ünlüleri Ansiklopedisi