MACQUARIE, Lachlan (1761-1824)
İngiliz asker ve devlet adamı. 1809-1821 arasında İngiltere’nin Avustralya’daki Yeni Güney Galler Kolonisi’ nin valiliğini yapmıştır.
31 Ocak 1761’de İskoçya’da Argyllshire’a bağlı Ulva Adası’nda doğdu, 1 Temmuz 1824’te Londra’da öldü. Genç yaşta İngiliz ordusuna bağlı Kuzey İskoçya Alayı’na girdi. Amerikan Bağımsızlık Savaşı sırasında Amerika’ya ve Antil Adaları’na gitti. 1784’te savaşın bitiminde teğmen olarak İskoçya’ya döndükten sonra Avrupa ve Mısır’da görev aldı. 1788-1803 ve 1805-1807 arasında askeri görevli olarak Hindistan’da bulundu.
1808’de İngiltere’nin Avustralya’daki Yeni Güney Galler Kolonisi valisi W. Bligh’ın kolonideki askeri birliklerin düzenledikleri bir ayaklanma sonucu görevinden alınması üzerine, 1809’da koloninin valiliğine atandı. Görevine başladıktan sonra ilk olarak ayaklanmayı çıkaran Yeni Güney Galler birliklerini dağıttı ve İngiltere’den getirdiği Kuzey İskoçya Ala-yı’nın ve eski birliklerin askerlerinden oluşan düzenli bir askeri güç oluşturdu. Bayındırlık alanında başlattığı bir program çerçevesinde çok sayıda bina inşa ettirdi ve yeni yollar açtırdı. O dönemde bir mahkûm yerleşim bölgesi olan Sydney’in düzenli bir kasaba olarak yeniden inşa edilmesini ve önemli bir yerleşim merkezi durumuna gelmesini sağladı.
Koloninin mali yönetimini de yeniden düzenleyen Macquarie, 1813’te koloniye ait bir para birimini dolaşıma çıkardı; 1817’de koloninin ilk bankası olan Yeni Güney Galler Bankası’nı kurdurdu. Blue Moun-tains çevresine düzenlenen keşif gezilerini ve yeni yerleşim bölgelerinin kurulmasını özendirdi. Koloninin kurulduğu tarih olan 1787’den beri yerli halka karşı izlenen sert politika yerine liberal bir politikayı benimsedi.
Büyük Britanya İmparatorluğu’nun çeşitli bölgelerinden gönderilen mahkûmların nüfusun önemli bir bölümünü oluşturduğu Yeni Güney Galler’de büyük toprak sahiplerinin ve koyun yetiştiricilerinin oluşturduğu zengin azınlığın ve onları destekleyen resmi görevlilerin egemenliği sürmekteydi. Macquarie cezalarım tamamlamış ya da affedilmiş olan eski mahkûmların, toplumsal yaşama kazanılması gerektiğini savundu. Ona göre koloninin gelişmesi ancak eski mahkûmların özgür çiftçiler olarak tarıma yönelmeleriyle mümkündü. Bu görüşleri eski mahkûmları ucuz işgücü olarak çalıştıran büyük toprak sahiplerinin çıkarlarına ters düştüğü için çok sert bir muhalefete yol açtı. Eşitlik isteyen eski mahkûmlarla zengin azınlık arasında hızla büyüyen çatışma, İngiliz hükümetinin koloniye müdahale etmesine neden oldu. 1819’da araştırma yapmak üzere Yeni Güney Galler’e gönderilen J.Bigge’in 1821’de toprak sahiplerini destekleyen bir rapor hazırlaması üzerine, Macquarie İngiltere’ye geri çağrıldı. Savunması ancak ölümünden sonra 1828’de açıklandı.
Macquarie’nin adı Avustralya’daki Lachlan ve Macquarie ırmaklarına, Macquarie Gölü’ne, Büyük Okyanus’un güneyindeki Macquarie Adaları’na ve Avustralya’nın Güneydoğusu’ndaki Tasmanya Ada-sı’nın Macquarie Limanı’na verildi.
• KAYNAKLAR: M.F.Barnard, Macquarie’s World, 1946; M.H.Ellis, Lachlan Macquarie: His Life, Adventures and Times, 1947.
Türk ve Dünya Ünlüleri Ansiklopedisi