LİN PİAO (1907-1971)
Çinli (ÇHC) asker ve devlet adamı. Savunma bakanlığı yapmış, Kültür Devrimi olarak adlandırılan hareketin önderleri arasında yer almıştır.
5 Aralık 1907’de Hupey Eyaleti’nde doğdu, 13 Eylül 1971’de Moğolistan’da öldü. Asıl adı Lin Yi-yung’dur. Ortaöğrenimi sırasında Mayıs 1919 öğrenci hareketleri sonrasında yaygınlaşan milliyetçi akımlardan etkilenen Lin, daha sonraki yıllarda sosyalist düşünceyi benimseyerek Sosyalist Gençlik Bir-liği’ne üye oldu.
1925’te öğrenimini tamamladıktan sonra Vampoa Askeri Akademisi’nde öğrenim görmek üzere Kanton’a gitti. Çan Kay Şek yönetimindeki bu akademi, Sun Yat Sen yönetiminin Çin Komünist Partisi’yle (ÇKP) ittifak kurarak SSCB ile askeri ve siyasi yakınlaşması sonucu oluşturulmuştu. Akademide öğrenim gördüğü yıllarda Çan Kay Şek’ten askeri strateji, Çu En Lay’dan siyaset bilimi dersleri alan Lin bu yıllarda adını “kaplan” anlamına gelen Lin Piao olarak değiştirdi.
Ekim 1926’da öğrenimini tamamladıktan sonra, Çan Kay Şek’in ulusal birliği sağlamak ve savaş beylerini ortadan kaldırmak amacıyla başlattığı Kuzey Harekâtı’na katıldı. 1927’de Çan Kay Şek’in Komünistler’e karşı bir tasfiye hareketine girişmesi üzerine başlatılan Nançang ayaklanmasına katıldı. Komünistler’in ilk büyük eylemi olarak nitelendirilen Nançang ayaklanması Çan Kay Şek birlikleri tarafından bastırıldı.
1928’de Mao Zedung önderliğindeki Kızıl Ordu’ ya katılarak 1934’e değin Çan Kay Şek birliklerine karşı savaştı. 1931’de Kiangsi Eyaleti’nde Sovyet yönetimi kuran Mao Zedung komutasındaki ordu, Çan Kay Şek birliklerinin yoğun saldırıları üzerine 1934’te geri çekilmek zorunda kaldı. “Uzun Yürüyüş” olarak bilinen bu geri çekilme harekâtı bir yıl sürdü. Uzun Yürüyüş’e katılan Lin, 1935’te Şensi Eyaleti’ne ulaşılmasından sonra buradaki Kızıl Ordu Akademi-si’nin yöneticiliğine getirildi.
1937’de Çin-Japon Savaşı’nın başlaması üzerine ÇKP, Çan Kay Şek önderliğindeki Milliyetçiler’le, Japonlar’a karşı ittifak kurdu. Lin Piao savaş sırasında Kızıl Ordu’nun üç tümeninin komutanlığını üstlendi. 1938’de yaralanması üzerine SSCB’ye giderek üç yıl süreyle tedavi gördü.
1942’de ülkesine dönen Lin Piao, ertesi yıl Yenan’daki Askeri ve Siyasi Akademi’nin yöneticiliğine getirildi. 1945’te Çin-Japon Savaşı’nın sona ermesinden kısa bir süre önce ÇKP Merkez Komitesi üyeliğine atandı. Çin-Japon Savaşı’nın sona ermesinden sonra Mançurya’da Çan Kay Şek birliklerine karşı savaştı. Yönetimindeki orduyla 1948’de Man-çurya’yı tümüyle ele geçirdikten sonra Kuzey’e yöneldi. Ordusuyla Ocak 1949’da Pekin’e, Mayıs’ta Vuhan’a, Ekim’de Kanton’a girdi.
Ekim 1949’da Çin Halk Cumhuriyeti’nin kurulmasından sonra altı eyaletin yönetimiyle görevlendirildi. 195Q’de Kore Savaşı’na katılan Lin Piao, 1954’te merkezi hükümetin kurulmasından sonra Ulusal Savunma Konseyi’nin ve Devlet Konseyi’nin başkan yardımcılıklarına getirildi. Ertesi yıl mareşal sanım aldı ve ÇKP Politbüro’suna seçildi. 1958’de Politbü-ro’nun yedi kişiden oluşan yürütme kuruluna ve ÇKP Merkez Komitesi başkan yardımcılığına atandı.
Eylül 1959’da görevinden alınan Peng Di-Huai’nin yerine savunma bakam oldu. Sovyet tipi bir ordu kurmanın ve orduyu modern silahlarla donatmanın gerekliğine inanan Peng’in aksine siyasi eğitime ağırlık verilmesinden yanaydı. Savunma bakanlığı döneminde askerlerin siyasi eğitimine ağırlık verdi ve Mao’nun görüşlerinin askerler arasında yayılmasına çalıştı. Lin Piao yönetimindeki ordu, Kültür Devrimi’nin başlangıcında toplumun diğer kesimlerine örnek olarak gösterildi.
1965 sonlarında başlatılan Kültür Devrimi’nin önderleri arasında yer alan Lin Piao Ağustos 1966’da devlet başkanı Liu Şao Çi’nin ağır eleştirilere uğrayıp gözden düşmesinden sonra Mao’ya en yakın kişi oldu. Kültür Devrimi’nin sona erdiğinin açıklandığı ÇKP’nin 1969’da yapılan IX.Kongresi’nde Mao’ nun halefi olarak nitelendirildi.
Temmuz 1972’de Mao Zedung tarafından Lin Piao’nun 13 Eylül 1971’de bir uçak kazası sonucu öldüğü açıklandı. Yapılan açıklamada Mao’ya karşı başarısız bir suikast girişiminde bulunduğu ve ülkeden kaçarken geçirdiği uçak kazası sonucu öldüğü belirtildi.
• KAYNAKLAR: M.Ebon, Lin Piao: The Life and Wri-tings of China’s New Ruler, 1970; D.W.Klein ve A.B. Clark, Biographic Dictionary of Chinese Communism, 1921-1965.
Türk ve Dünya Ünlüleri Ansiklopedisi