LİU ŞAO Çİ (1898-1974)
Çinli (ÇHC) devlet adamı. Kültür Devrimi sırasında sosyalizme ihanetle suçlanıp devlet başkanlığı görevinden uzaklaştırdmıştır.
Hunan Eyaleti’nde Ning-nsiang’da doğdu, 1974’te öldü. Zengin bir köylü ailesinin oğluydu. Şanghay ve Pekin üniversitelerinde öğrenim görerek öğretmen oldu. Mayıs 1919’daki anti-emperyalist nitelikli öğrenci hareketlerine katıldı. 1920’de Moskova’ya giderek Uzakdoğu Üniversitesi’nde öğrenim görmeye başladı. Ertesi yıl Çin Komünist Partisi’ne (ÇKP) girdi.
1922’de Çin’e dönerek Kiangsi-Hunan sınırındaki Anyuan kömür madenlerindeki grevleri örgütledi. 1925’te Çin İşçi Sendikaları Federasyonu başkan yardımcısı oldu. 1927’de ÇKP ile Koumintang arasındaki ittifakın bozulması üzerine yeraltına geçti ve ÇKP Merkez Komitesi’ne seçildi. 1932’de Mao Zedung’un Kiangsi-Hunan sınır bölgesinde kurduğu Sovyet hükümetinde görev aldı ve Çin İşçi Sendikaları Federasyonu başkanlığına getirildi. Parti içinde kısa zamanda yükseldi, 1934’te ÇKP Politbüro üyesi, 1936’da partinin Kuzey Çin Bürosu sekreteri, 1943’te ÇKP Merkez Komitesi sekreteri oldu.
Eylül 1949’da Çin Halk Cumhuriyeti kurulunca yeni kurulan hükümetin başkan yardımcılığına getirildi. 1949-1954 arasında Çin-Sovyet Dostluk Derneği Merkez Kurulu başkanlığı yaptı, Ağustos 1954’te Birinci Ulusal Halk Kongresi’nin Yürütme Kurulu başkanlığına seçildi. Daha sonraki yıllarda parti hiyerarşisi içinde ikinci sıraya yükselerek Mao’nun halefi olarak nitelendirilen Liu, Mayıs 1959’da Mao’nun yerine devlet başkanı oldu.
Devlet başkanlığı döneminde uygulamaya konan ve “Büyük Sıçrayış” olarak adlandırılan iktisadi politikayı başlangıçta desteklemekle birlikte zamanla beklenen sonuçlar elde edilemeyince bu politikaya karşı çıkmaya başladı. Aralık 1964’te görev süresi yeniden uzatıldıysa da, ÇKP Merkez Komitesi’nin Ağustos 1966’da yapılan toplantısında Kültür Devri-mi’yle ilgili olarak alınan bir karardan sonra, Mao ile Lin Piao’nun ağır eleştirilerine uğradı. Burjuva reviz-yonizmini savunmak ve kapitalizmi yeniden kurmaya çalışmakla suçlanıp, aynı yıl yapılan Merkez Komitesi genişletilmiş toplantısında alt kademelere indirildi. Ekim 1968’de “Çin’in Kruşçev’i” olarak nitelendirilerek devlet başkanlığından düşürüldü ve bütün görevlerinden alınarak partiden çıkarıldı. Bu karar ÇKP Kongresi’nde onaylandı. Çin’de Deng Hsiao-ping’in yönetime egemen olmasından sonra saygınlığı kısmen geri verildi.
1974’te ölümüyle ilgili söylentilerin yaygınlaşmasından sonra, Hong Kong’da yayımlanan bir gazetede 31 Ekim 1974’te öldüğü duyuruldu.
• YAPITLAR (başlıca): The Collected Works of Liu Schao-ch’iy’i cilt,1969, (“Liu Şao Çi’nin Toplu Yapıtları”).
Türk ve Dünya Ünlüleri Ansiklopedisi