MAURICE [Nassaulu] (1567-1625)
Felemenkli asker ve devlet adamı. Felemenk Cumhuriyeti’nin Ispanya’ ya karşı verdiği bağımsızlık savaşının askeri önderidir.
13 Kasım 1567’de Dillenburg’da (bugün Almanya’da) doğdu, 23 Nisan 1625’te La Haye’de öldü. Çocukluk yıllarını doğduğu yerde geçirdikten sonra, Felemenk’e giderek yeni kurulmuş olan Leiden Üniversitesi’nde öğrenim görmeye başladı. Ülkedeki İspanyol egemenliğine karşı 1567’deki ayaklanmanın önderlerinden olan babası I.Willem’in [Sessiz] 1584’te öldürülmesi üzerine Felemenk Cumhuriyeti Genel Meclisi tarafından Birleşik Eyaletler’in genel valiliğine atandı.
Maurice’in genel vali olmasından önceki dönemde, Felemenk’in kuzeyinde, İspanya’dan yönetilen hükümete karşı Protestan hareketler yaygınlaşarak bir ayaklanmaya dönüşmüştü. Kral II.Felipe’nin, tüccarların, soyluların ve halk kitlelerinin federalizm istemiyle başlayan ayaklanmasını bastırmak üzere, genel vali olarak bölgeye gönderdiği Alba dükü, halk arasında Kanlı Konsey adı verilen bir mahkeme kurarak binlerce kişiyi cezalandırmış, ancak ayaklanmayı başaramamıştı. Bu ayaklanmanın sonunda, 1579’da bazı güney eyaletler İspanya ile ilişkilerini keserek, Birleşik Eyaletler’in temelini atmışlar, kuzeyde kalan iktisadi olarak güçlü eyaletler ise kral II.Felipe’nin vesayeti altında kalmıştı.
Maurice genel vali olduktan sonra Birleşik Eyaletler başkan vekili Johan van Oldenbarnevelt ile işbirliği yaparak, kuzey eyaletlerinin de İspanya’ya karşı bağımsızlıklarını kazanabilmeleri için gerekli çalışmaları yapmaya başladı. Maurice başkomutan olarak askeri sorunlarla ilgilendi ve orduyu düzenleme işini üstlendi. Kuzeyde İspanyol güçlerine karşı başlattığı saldırıyla, 1590’ların ilk yıllarında Breda, Nimwegen, Groningen eyaletlerini ardı ardına Felemenk Cumhuriyeti’ne kattı. Ancak aynı başarıyı güneyde sürdüremedi. Flanders’e yönelik saldırısı 1601’de Niewport’u ele geçirmesine karşın başarısızlıkla sonuçlandı. 1609’da İspanya ile on iki yıllık bir barış antlaşması imzalandı. Böylece, Felemenkler ile İspanyollar arasında 1568’de başlayan ve 1648’de sonuçlanan 80 yıl savaşı kesintiye uğramış oldu ve Felemenk’in bölünmüşlüğü sürdü.
Barışın imzalanmasından sonra, Oldenbarnevelt ile Maurice arasındaki işbirliği bozuldu. Oldenbarnevelt, tüccarların ve soyluların temsilcisi olarak, ticaret güvenliğinin sağlanabilmesi için İspanya ile barıştan yanaydı. Maurice ise ordunun başkomutanı olarak askeri zaferini ve siyasal gücünü güvenceye almak için savaşı sürdürmek istiyordu. Oldenbarnevelt’in ılımlı Calvinci olmasına ve dinsel hoşgörü isteyen ılımlı Protestanların desteğini almasına karşılık, Maurice katı Calvinci bir mezheptendi. Maurice ile Oldenbarnevelt arasındaki bu çatışma, 1618’de Oldenbarnevelt’in paralı askerlerinin dağıtılması, yakalanması ve ertesi yıl da idam edilmesiyle sonuçlandı.
Maurice Ortodoks Calvincilik’le ittifakını geliştirdi ve hem Felemenk Cumhuriyeti içinde iktisadi ve siyasal bakımdan güçlü olan Kuzey Hollanda Eyaleti’ nde, hem de diğer özerk eyaletlerde gücünü sağlamlaştırdı. 1621’de, İspanya ile imzalanan on iki yıllık barışın sona erdiğini açıkladı, ancak sınırlarını güneye doğru genişletmede başarılı olamadı. Maurice’in 1625’te ölümünden kısa bir süre önce, İspanyollar Breda’yı geri aldılar.
Türk ve Dünya Ünlüleri Ansiklopedisi