LORİS-MELİKOV, Mihail Taryeloviç (1826-1888)
Rus asker ve devlet adamı. 1880-1881 yıllarında çar ILAleksandr’m içişleri bakanlığını yapmıştır.
1 Ocak 1826’da Rusya’da Tiflis (Tbilisi) kentinde doğdu, 24 Aralık 1888’de Fransa’nın Nice kentinde öldü. Ermeni bir tüccarın oğluydu. St.Petersburg’da-ki (bugün Leningrad) Lazarev Doğu Dilleri Okulu’n-da ve askeri bir okulda öğrenim gördü. 1847’de Kafkasya bölgesine atandı. Bölgede baş gösteren Şeyh Şamil ayaklanmasına karşı düzenlenen askeri harekâta ve 1853-1856 Kırım Savaşı’na katıldı. 1877-1878 Osmanlı-Rus Savaşı’nda Kafkasya Cephesi’nde Büyük Dük Mihail’in kurmay başkanlığını ve Kafkasya’daki bir kolordunun komutanlığını yaptı. Bir ara Kars’ı zaptetti. Savaşta gösterdiği yararlılıklardan dolayı kendisine kont unvanı verildi.
1879’da Aşağı Volga bölgesindeki Astrahan, Saratov, Şamara ve Markov kentlerinin genel valiliğini yaptığı sırada, köylüler arasında devrimci propaganda etkinliklerinde bulunan Zemlya i Volya (Toprak ve Özgürlük) adlı örgütün üyelerine karşı yoğun bir mücadele yürüttü. Aynı tarihte çar II.Aleksandr’a, toplumsal hoşnutsuzlukları azaltmak amacıyla yönetsel ve iktisadi konularda bir reform programı taslağı sundu. Narodnaya Volya (Halkın İradesi) adlı gizli örgütün 1880’de çar II.Aleksandr’a karşı düzenlediği başarısız iki suikast girişiminin ardından, çarın devrimci hareketi bastırmakla görevlendirdiği ve olağanüstü yetkilerle donattığı Yüksek Yönetim Komis-yonu’nun başkanlığına getirildi.
Komisyonun kısa bir süre sonra dağıtılmasından sonra Kasım 1880’de içişleri bakanlığına ve jandarma başkomutanlığına atanan Loris-Melikov, bu görevi sırasında bir yandan devrimcilere karşı yoğun bir sindirme politikası izlerken, diğer yandan da liberal kamuoyunun desteğini kazanmak için ceza önlemlerini azaltıp muhalefet üzerindeki baskıları bir ölçüde hafifletti; basına sınırlı bir özgürlük tanıdı. Çar II.Aleksandr’a sunduğu, yeni yasaların hazırlanmasında Zemstvo (Yerel Yönetim Kurulu) üyeleri ile Devlet Konseyi üyeleri arasında işbirliğini ve üyelerinin bir bölümünün iki aşamalı seçimle belirlendiği bir yasama organının kurulmasını öngören reform programı taslağı, çar tarafından benimsendi. Ancak çar reformların uygulamaya koyulacağı gün olan 13 Mart 1881’de bir suikast sonucu öldürüldü. Yerine geçen III.Aleksandr’ın reform programını reddetmesi üzerine Mayıs 1881’de içişleri bakanlığından ayrılan Loris-Melikov, aynı tarihte Rusya’dan ayrıldı ve Nice kentine yerleşti.
Türk ve Dünya Ünlüleri Ansiklopedisi