LODGE, Oliver Joseph (1851-1940)
Ingiliz, fizikçi. Elektromanyetik dalgalar üzerinde çalışmalar yapmış ve radyonun atası sayılabilecek bir alıcı aygıt geliştirmiştir.
12 Haziran 1851’de Staffordshire kenti yakınlarındaki Penkhull’da doğdu, 22 Ağustos 1940’ta Salis-bury yakınlarındaki Lake kasabasında öldü. On dört yaşına değin özel eğitim gördükten sonra bir süre babasının yanında ticaretle uğraştıysa da fiziğe duyduğu ilgi nedeniyle, 1873’te Londra’daki University College’da yeniden öğrenime döndü. 1875’te lisans, 1877’de doktora derecesini aldı. 1879’da da aynı okulda uygulamalı matematik dersleri vermeye başladı. 1881’de Liverpool’daki University College’da fizik ve matematik profesörlüğüne atandı. 1900’de yeni kurulmuş olan Birmingham Üniversitesi’nin rektörlüğüne getirilen ve 1919’da emekli olana değin bu görevini sürdüren Lodge, elektromanyetikliğe ilişkin çalışmaları nedeniyle Royal Society’nin Rum-ford madalyasını kazanmış, 1902’de “Sir” unvanını almış, değişik zamanlarda Physical Society ve British Association for the Advancement of Science’ın başkanlığını yapmıştır. Yaşamının son yıllarında, bilimi metafizikle kaynaştırmayı amaçlayan araştırmalara yönelmiş, ölülerle iletişim kurulabileceğini kanıtlamaya ve bu arada I.Dünya Savaşı’nda yitirdiği oğluna ulaşmaya çalışmıştır.
Lodge, Clerk Maxwell’in geliştirdiği elektromanyetik dalgalar kuramından esinlenerek, bu dalgaların kablolardaki yayılımını araştırmaya yönelmişti.
1887-1888 yıllarında yaptığı deneylerle, Leiden şişesindeki elektrik boşalımı sırasında oluşan salınımların kablolarda dalgalar ve duran dalgalar yarattığını buldu ve bu dalgaların dalgaboylarının Maxwell’in kuramsal çözümlemeleri yardımıyla hesaplanabileceğini gösterdi. Aynı yıllarda Heinrich Hertz, elektrik dalgalarının havada da tıpkı ışık dalgaları gibi yayıldığını ortaya çıkarmış, Fransız fizikçi Edouard Branly (1844-1940), 1890’da, metal tozlarıyla dolu bir tüpün yakınında oluşan bir elektrik boşalımının, metal tozlarının birbirlerine yapışmalarına ve sistemin ısıtma ya da titreştirme sonucu bozulabilen geçici bir iletkenlik kazanmasına neden olduğunu bulmuştu. Rezonans olayı üzerinde yıllardır çalışmakta olan Lodge, Branly’nin “koherör” adını verdiği buluşundan yararlanarak hem verici hem de alıcı olarak kullanılabilen bir aygıt geliştirdi. Saptayıcı olarak kullanılan bir Branly koherör’ü taşıyan bu aygıtın getirdiği temel yenilik, yalnızca istenilen dalgaboyun-daki elektromanyetik dalgalar tarafından uyarılmasının sağlanabilmesiydi. Böylece alıcıya, etki alanında bulunduğu elektromanyetik dalgalar arasında seçim yapma ve seçilen boydaki dalgaları güçlü biçimde alma yeteneği kazandırılmış, başka bir deyişle radyo teknolojisinin zorunlu bir öğesi olan istasyon ayarının ve alınan işaretin yeğinliğini artırmanın yolu bulunmuştu. Lodge, ABD patentini 1898’de Marconi Şirketi’nden aldığı bu buluşunu geliştirip, pek çok kişinin katkıda bulunduğu radyonun icadı sürecini sonuçlandırmayı başaramamışsa da Marconi ve Po-pov tarafından sonuçlandırılacak olan bu sürece hız kazandırmayı başarmıştır.
Türk ve Dünya Ünlüleri Ansiklopedisi