MEDAWAR, Peter Brian (1915 – 2 Ekim 1987)
İngiliz biyoloji bilgini. Doku naklinde red ve bağışıklık mekanizmasının işleyişine açıklık getiren çalışmalarıyla tanınır.
28 Şubat 1915’te Brezilya’daki Rio de Janeiro Eyaleti’nin Petropolis kentinde doğdu. Oxford Üniversitesi’ne bağlı Magdalen College’daki zooloji ve karşılaştırmalı anatomi öğrenimini 1935’te tamamlayıp, uzun yıllar aynı okulda araştırma görevlisi olarak çalıştıktan sonra 1947’de Birmingham Üniversitesi’nde zooloji profesörlüğüne getirildi. 1951’den 1962’ye değin Londra’daki University College’da zooloji ve karşılaştırmalı anatomi profesörlüğünü, 1962-1971 arası Ulusal Tıp Araştırmaları Enstitüsü’nün yöneticiliğini üstlenen Medawar, 1962’de bilim kadrosunun üyeliğine getirildiği Medical Research Council’daki ve 1981’de başkanlığına seçildiği Lisansüstü Krallık Tıp Okulu’ndaki görevini 1984’te de sürdürüyordu. Ayrıca, 1958-1959 ders yıllarında Royal Society’de, gene 1959’da Harvard Üniversitesi Tıp Fakültesi’nde konuk profesör olarak ders vermiş, 1968-1969 yıllarında British Association for the Advancement of Science’m başkanlığını yürütmüş, 1977’den 1983’e değin Royal Institution’da deneysel tıp profesörü olarak görev almıştı. Ulusal ve yabancı birçok bilim akademisinin yanı sıra 1949’da Royal Society’nin üyeliğine seçilen, aynı kuruluşun 1959’da Royal, 1969’da Copley madalyalarıyla ödüllendirilen Medawar, 1960 Nobel Fizyoloji ve Tıp Ödülü’nü Burnet ile bölüşmüş, 1965’te “Sir” unvanını, 1981’de de ülkesinin liyakat nişanını almıştır.
Bağışıklık mekanizmalarını inceleyen Bumet, 1949’da, bir canlının, kendisine aşılanan yabancı bir dokunun proteinlerine karşı savunma amacıyla geliştirdiği red mekanizmasının embriyon evresinde ve doğumdan hemen sonra ortaya çıktığını, hücrenin kendi doku malzemesi ile yabancı doku malzemesini ayırt etme yeteneğini yavaş yavaş kazandığını öne sürmüştü. Burnet’ın görüşünü benimseyen Medawar, fareler ve ikiz sığır yavruları üzerinde yaptığı doku aşılama deneyleriyle bu savın doğruluğunu kanıtladığı gibi, bağışıklık mekanizmasının anlaşılmasına da büyük bir katkıda bulundu. İkiz sığır yavrulan arasındaki doku nakillerinde red olayının görülmediğini gözlemleyen Medawar, bu olguyu ikiz embriyonların vitellüs ya da göbek keseciğindeki antijen maddeleri ortaklaşa kullanmasına bağladı. Ardından, henüz embriyon evresindeyken başka türden bir farenin doku hücreleriyle aşılanmış farelerin, yetişkin çağa geldikleri zaman aynı vericiden yapılan doku naklini kabul ettiklerini ve red olayının görülmediğini kanıtladı. Doğum öncesi aşamada yapılan doku naklinin, kazanılmış bir bağışıklık mekanizmasıyla, doğum sonrası doku nakillerinde de yabancı hücrelerin, benimsenmesiyle sonuçlanacağını göstermesi, bağı-şıklıkbilim ve organ nakli açısından önemli bir adımdı.
• YAPITLAR (başlıca): The Uniqueness of the Individual, 1957, (“Bireyin Eşsizliği”); The Future of Man, 1960, (“İnsanın Geleceği”); The Hope of Progress, 1972, (“Gelişme Umudu”); Life Science (karısı J.S.Medawar ile birlikte), 1977, (“Yaşam Bilimi”); Pluto’sRepublic, 1982, (“Plu-ton’un Cumhuriyeti”); The Limits of Science, 1984, (“Bilimin Sınırları”).
Türk ve Dünya Ünlüleri Ansiklopedisi