MAİLLART, Robert (1872-1940)
İsviçreli yapı mühendisi. Bulduğu yeni taşıyıcı strüktürlerle donatılı betonu hem daha iktisadi hem de daha güzel biçimler içinde kullanmıştır.
6 Şubat 1872’de Bern’de doğdu, 5 Nisan 1940’ta Cenevre’de öldü. 1890-1894 arasında Zürich Teknik Üniversitesi’nde yapı mühendisliği öğrenimi gördü. Birçok tanınmış mühendislik firmasında çalıştıktan sonra, 1902’de Zürich’te kendi bürosunu açtı. 1912’de yerleşmek amacıyla Rusya’ya gitti. Ancak Devrim’in ardından 1919’da ülkesine dönmek zorunda kaldı. Aynı yıl Cenevre’de bir mühendislik bürosu açtı. Bunu izleyen yıllarda, Bern ve Zürich’te açtığı şubelerle kuruluşunu daha da genişletti.
Maillart uzun yıllar donatılı betonun (betonarme) dayanıklılığı üzerine çeşitli deneyler yapmış, direnebileceği en yüksek gerilimi araştırmıştır. Bu çalışmalarına dayanarak 1901 ’de Zuoz’da ilk köprüsünü gerçekleştirmiştir. Bunu izleyen kırk yıl süresince de İsviçre Alpleri’nde birbirinden farklı tekniklerde, ancak strüktürün neden olduğu benzer bir estetik anlayışı çerçevesinde birçok köprü yapmıştır.
Zuoz’daki köprüsü, donatılı betondan yapılmış üç mafsallı ilk kemer köprü olarak büyük ilgi toplamıştır. Yol ile taşıyıcıların organik bir biçimde bütünleşmesi ilk kez bu yapıda gerçekleşmiştir. Tava-nasa Köprüsü’nde ise Maillart mafsallandırılmış sandık kirişleri kullanmıştır. Donatılı beton yapımında önemli bir adım sayılan bu yöntemi, Salginatobel ve Rossgraben köprülerinde de uygulamıştır.
Maillart’m köprü yapımına en önemli katkısı, asma köprülerin taşıyıcı sistemini tersine, çevrilmiş gibi düşünerek, bu sistemde çekmeye çalışan yapı öğelerini basınca çalıştırmak, ortaya çıkan yeni taşıyıcı sistemi de donatılı betona uyarlamak olmuştur. Böy-lece donatılı betonla çok daha hafif ve dolayısıyla iktisadi çözümlere ulaşmıştır. Bu yöntemi Val de Tachiel ve Schwandbach köprülerinde kullanarak çubukla pekiştirilmiş kemer köprüler elde etmiştir. Bunlardan İkincisi çağdaş mühendisliğin başyapıtlarından biri olarak nitelendirilir.
Maillart köprülerden başka, fabrikalar ve mağazalar da yapmıştır. Zürich’teki Giesshubel Mağazası, mantar döşemenin ilk uygulandığı yapı olarak önemlidir. Kolonu, mantar biçimindeki başlığı ve kirişsiz döşemesiyle bir bütün oluşturan bu sistem, kısa zamanda başka mimarlar tarafından da benimsenerek uygulanmaya başlamıştır.
• YAPITLAR (başlıca): Zuoz Köprüsü, 1901, İsviçre; Tavanasa Köprüsü, 1905, İsviçre, 1927’de yıkıldı; Giesshubel Mağazası, 1910, Zürich; Val de Tschiel Köprüsü, 1925, Grisson Kantonu, İsviçre; Salginatobel Köprüsü, 1929-1930, Schiers, İsviçre; Rossgraben Köprüsü, 1932, Bern Kantonu, İsviçre; Scbwandbacb Köprüsü, 1933, Bern Kantonu, İsviçre; Arve Köprüsü, 1936, Versey, Cenevre.
Türk ve Dünya Ünlüleri Ansiklopedisi