MENZIES, Robert Gordon (1894-1978)
AvustralyalI siyaset ve devlet adamı. 1939-1941 ve 1949-1966 arasında başbakanlık yapmıştır.
20 Aralık 1894’te Victoria Eyaleti’nde Jeparit’te doğdu, 14 Mayıs 1978’de öldü. Bir dükkân sahibi olan babası yerel siyasette söz sahibiydi ve parlamentoya seçilmişti. Melbourne Üniversitesi’nde hukuk öğrenimi gördükten sonra, 1918’de avukat olarak çalışmaya başladı. 1928’de Victoria Yasama Meclisi’ne seçilerek siyasi yaşama atıldı. 1932’den başlayarak çeşitli bakanlık görevleri üstlendi.
1934’te Kooyang temsilcisi olarak Federal Meclis’ eğirdi. Hemen ardından Joseph Lyons hükümetinde adalet bakanı, 1939’da da hazine bakanı oldu. Aynı yıl Lyons’un ölümü üzerine Birleşik Avustralya Partisi başkanlığına ve Birleşik Avustralya Partisi ile Ulusal Vatan Partisi’nin katıldığı koalisyon hükümetinin başkanlığına getirildi. Ancak hükümet içinde baş gösteren görüş ayrılıklarının sürmesi üzerine, İşçi Partisi’nin muhalefetine karşı koyamayarak, 1941’de başbakanlıktan istifa etti. Eylül 1941’de John Curtin başkanlığında İşçi Partisi hükümeti kuruldu. Menzies parlamentoda partisinden bağımsız bir grup kurarak kısa zamanda muhalefetin önderi oldu ve 1944’te Liberal Parti’yi kurdu.
1949 genel seçimleri yaklaşırken, seçim kampanyasını Joseph Chifley başkanlığındaki İşçi Partisi hükümetinin 1947’de hazırladığı “bankaların millileştirilmesi” planı üzerinde yoğunlaştırdı. Seçimleri soğuk savaş ortamının da yardımıyla, Liberal Parti-Ülusal Vatan Partisi koalisyonu kazandı ve Menzies yeniden başbakan oldu.
Menzies, 1950’den sonra doğal kaynakların araştırılmasını ve ulaştırma hizmetlerini destekleyerek, yabancı yatırımları teşvik ederek hızlı bir kalkınma çabası başlattı. Bir yandan ithalat kısıtlamaları ve gümrük vergileri ile sanayi üretimi desteklenirken, diğer yandan tarım üreticileri de vergi indirimleri ile desteklendi.
İşçi Partisi tarafından izlenen bağımsız dış politikadan ayrılarak ABD ile doğrudan işbirliğine yöneldi. ABD’nin Avustralya’nın güvenliği için yaşamsal öneme sahip olduğu inancıyla bu ülkenin Büyük Okya-nus’taki varlığının kararlı bir savunucusu oldu. 1951’de Avustralya, Yeni Zelanda ve ABD arasında bir savunma antlaşması imzalandı. 1954’te ise Avustralya Güney Doğu Asya Antlaşması Örgütü’ne (SEATO) katıldı. 1956 Süveyş Bunalımı sırasında kanalı kullanan ülkeleri temsil ederek Nasır ile bir çözüme varmaya çalışan Menzies, bir çözüm sağlanamayınca İngiltere’nin bölgeye müdahalesini destekledi.
Menzies hükümeti, 1963’ten sonra savunma harcamalarını büyük ölçüde artırdı ve Mayıs 1963’te ABD’nin Batı Avustralya’da bir deniz üssü kurmasına izin verdi. ABD’nin Vietnam siyasetini, ülke içindeki geniş tepkilere karşın destekledi ve Güney Vietnam’a 1962’de askeri danışmanlar, 1965’te ise asker gönderdi.
1963’te İngiltere Kraliçesi Elizabeth’ten “sir” unvanı alan Menzies, aynı yıl ABD’de Thomas Jefferson adına konan nişana layık görülen ilk yabancı kişi oldu. Avustralya’nın savaş sonrası politikasında önemli rol oynayan Menzies, Ocak 1966’da siyasi yaşamı bıraktı.
• YAPITLAR (başlıca): The Rule of Law During War, 1917, (“Savaş Sırasında Hukuk İlkeleri”); The Forgotten People, 1943, (“Unutulmuş İnsanlar”); Afternoon Light: Some Memories of Men and Events, 1967, (“Öğleden Sonra Işığı: İnsanlara ve Olaylara İlişkin Kimi Anılar”).
Türk ve Dünya Ünlüleri Ansiklopedisi