LIE, Trygve Halvdan (1896-1968)
Norveçli devlet adamı. 1946-1952 arasında Birleşmiş Milletler’in ilk genel sekreteri olarak görev yapmıştır.
16 Temmuz 1896’da Kristiania’da (bugün Oslo) doğdu, 30 Aralık 1968’de Geilo’da öldü. Babası marangozdu. Küçük yaşta Norveç İşçi Partisi’ne katıldı. 1919’da Oslo Üniversitesi Hukuk Fakültesi’ nden mezun oldu. İşçi Partisi içinde hızla yükselen Lie 1935’te milletvekili seçilerek İşçi Partisi hükümetinde adalet bakanı oldu. 1939’da ticaret bakanı, II.Dünya Savaşı’nın başlamasından sonra gemicilik ve donatım bakanı olarak görev yaptı.
1940’ta Almanya Norveç’i işgal ettiğinde diğer hükümet üyeleriyle birlikte İngiltere’ye kaçtı. Londra’da bulunan sürgündeki Norveç hükümetinde dışişleri bakanı olarak görev yaptı. Savaştan sonra Birleşmiş Milletler’in (BM) kuruluş çalışmalarına katılan Lie, Nisan 1945’te San Francisco’daki BM konferansına katılan Norveç heyetine başkanlık etti. BM Anayasası’nın taslağını hazırlayan konferans komisyonunun başkanlığını yaptı. 1 Şubat 1946’da BM Genel Kurulu tarafından 5 yıllık bir süre için BM genel sekreterliğine seçildi.
İlk görevi Kuzey İran’da bulunan SSCB askeri güçlerinin bu bölgeyi boşaltmasını denetlemek oldu. 1947’de İsrail devletinin kurulmasıyla sonuçlanan Filistin sorunuyla, 1948-1949 yıllarında ise Hindistan ile Pakistan arasındaki Keşmir sorunuyla uğraştı. 1950’de SSCB’nin Çin Cumhuriyeti’ni (Tayvan) BM’den çıkarma çabalarına karşı çıktı. Çin Halk Cumhuriyeti’nin BM’ye kabul edilmesi için çaba gösterdi. Ancak ABD’nin baskısı sonucu ÇHC’nin üyeliği gerçekleşmedi.
1950’de BM’nin SSCB’nin muhalefetine karşın Kore’ye askeri birlikler göndermesi üzerine SSCB, askeri müdahaleyi destekleyen Lie’nin görevinin ikinci bir dönem için uzatılmasına karşı çıktı. SSCB’nin Lie’nin yeniden seçilmesini BM Güvenlik Konseyi’n-de veto edeceği ortaya çıktığında BM Genel Kurulu yeniden seçime gitmeksizin Lie’nin görev süresini 3 yıl uzattı. Bu karara karşı çıkan SSCB Lie’yi genel sekreter olarak tanımayacağını ilan etti. Bu sırada ABD’li senatör J.R.McCarthy de BM örgütünün ABD vatandaşı komünistleri bünyesinde çalıştırdığını öne sürerek örgütün genel sekreterliğini suçladı. Bu olay ve SSCB’nin kendisini tanımayışı üzerine Lie 10 Kasım 1952’de görevinden istifa etti. Yerine Dag Hammarskjöld seçildi. BM’deki görevinin sona ermesinden sonra Norveç’e dönen Lie anılarını yazdı, çeşitli hükümetlerde bakan olarak görev yaptı.
•YAPITLAR (başlıca): In the Cause of Peace, 1954, (“Barış Yolunda”).
Türk ve Dünya Ünlüleri Ansiklopedisi