MEYER, Viktor (1848-1897)
Alman kimya bilgini. Organik kimya dalındaki bilgileri zenginleştirmiş ve buhar yoğunluğunu ölçmeye yarayan bir aygıt geliştirmiştir.
8 Eylül 1848’de Berlin’de doğdu, 8 Ağustos 1897’de Heidelberg’de öldü. Varlıklı bir Yahudi aileden geliyordu. Ailesinin isteğine uyarak Heidelberg Üniversitesi’nde kimya öğrenimi gördü. On sekiz yaşında doktorasını vermiş ve öğretmenlerinden biri olan Bunsen’in asistanlığını yapmaya başlamıştı. 1868’de Berlin’e gitti ve o dönemin en gelişmiş laboratuvarlarından birine sahip olan Gewerbeakademie’de A.Von Baeyer’in yanında çalışmaya başladı. 1871’de Stutgart Polytechnic’in öğretim kadrosuna katıldı. Ertesi yıl Zürich’teki Eidgenössiche Techni-sche!Hochschule’de profesörlüğe getirildi. 1885’teyeni kimya laboratuvarlarını kurmakla görevlendirildiği Göttingen Üniversitesi’nden 1889’da ayrılarak Hei-delberg Üniversitesi’ne geçen Meyer, son yılları şiddetli nevralji ağrıları ve sık sık yinelenen ruhsal bunalımlarla geçen yaşamına prüsik asit içerek son verdi.
Birçok akademinin üyeliğine seçilmiş ve Alman Kimya Derneği’nin başkanlığını yapmış olan Meyer, üç yüzü aşkm makalede açıkladığı araştırmalarıyla organik kimya alanına sayısız katkıda bulunmuştur. 1870’te yayımladığı ilk önemli makalesinde aromatik asitlerin elde edilmesini sağlayan ve bugün de kullanılan bir yöntem tanıtmış ve benzen türevlerinin oluşumunu açıklamıştı. Ardından nitroparafinler üzerinde çalışmaya başladı ve o günlerde pek tanınmayan alifatik azot bileşikleri konusunda birçok buluş yaptı. Aralarında oksimlerde bulunan pek çok yeni organik azot bileşiği elde etti. Bu arada buhar yoğunluğunu ölçmekte önceden kullanılanlara oranla daha sağlıklı sonuçlar veren bir yöntem ve bir aygıt geliştiren Meyer’in buluşlarının en önemlilerinden biri “tiyofen grubu”nu saptaması oldu.
1882’de bir ders sırasında yaptığı gösteri deneyinde içine izatin ve sülfürik asit katılan benzenin beklediğinin tersine koyu mavi indofenine dönüşmemesinden yola çıkan Meyer, bu deneyde kullandığı sentetik benzenin kömür katranından elde edilen benzenden farklı olduğu kanısına vardı. Daha sonra yaptığı deneylerde bu kanısını güçlendiren sonuçlara ulaşan Meyer, kömür katranından elde edilen benzenin gerçekte kimyasal özellikleri benzene çok benzeyen farklı bir bileşik daha içerdiğini öne sürdü. İzatinle bileşik oluşturan bu maddeye tiyofen adını verdi ve tiyofen grubuna giren bileşiklerin kimyasal özelliklerini son derece ayrıntılı biçimde saptamayı başardı.
Adını kendi önerdiği “stereokimya” alanındaki ilk kapsamlı çalışmaları başlatan bilim adamları arasında yer alan ve bu arada, bir moleküldeki çok atomlu grupların aynı molekülün kendilerine yakın noktalarındaki tepkimeler üzerindeki, sterik engelleme olarak adlandırılan etkilerini de araştıran Meyer’ in, asistanlarından biriyle birlikte hazırladığı iki ciltlik Lehrbuch der organischen Chemie (“Organik Kimya El Kitabı”) adlı yapıtı organik kimya alanındaki en başarılı kaynaklardan biri olma özelliğini uzun yıllar koruyabilmiştir.
Türk ve Dünya Ünlüleri Ansiklopedisi