LOUIS XIII (1601-1643)
Fransa kralı. Otuz Yıl Savaşı sırasında Habsburglar’a karşı savaşmıştır.
27 Eylül 1601’de Fontainebleau’da doğdu, 14 Mayıs 1643’te Saint-Germain-en-Laye’de öldü. Fransa Kralı IV. Henri ile Marie de Medici’nin oğluydu. Babasının Mayıs 1610’da öldürülmesi üzerine, 9 yaşındayken tahta çıktı. Yaşının küçüklüğü nedeniyle naibe sıfatıyla ülke yönetimini üstlenen annesi, 1614’te reşit ilan edilmesinden sonra da onu yönetim işlerinden uzak tutmayı sürdürdü. Marie de Medici’ nin izlediği Habsburg hanedanıyla yakınlaşma politikası gereğince 1615’te Avusturyalı Anna ile evlendirilen XIII. Louis, annesinin iç ve dış politikasına karşı duyulan hoşnutsuzluktan yararlanarak, 1617’de Luynes Dükü Charles d’Albert’in yardımıyla gerçekleştirilen bir darbeyle yönetimi ele geçirdi. Sürgüne yolladığı annesinin 1620’deki ayaklanma girişimini bastırdıktan sonra ülke yönetiminde tam bir denetim sağladı. 1624’te Kraliyet Meclisi’nin başına getirdiği kardinal Richelieu, XIII.Louis’nin iktidarı boyunca izlediği politikaların belirlenmesinde önemli bir rol oynadı.
XIII. Louis 1625 ve 1627 yıllarında Fransa’nın güneyinde baş gösteren Protestan ayaklanmalarını 1628’de bölgeye düzenlediği bir seferle bastırdı ve IV. Henri’nin 1598’de yayımladığı Nantes Fermam ile Protestanlar’a tanıdığı surlarla çevrilmiş kentler kurma ve silahlı asker bulundurma haklarını geri aldı. Katolik Habsburg hanedanı ile Protestan Alman VIII. prensleri arasında 1618’den beri sürmekte olan Otuz Haçlı Yıl Savaşı’nda ise en büyük rakibi olarak gördüğü sefen Habsburglar’ı zayıflatmak amacıyla Protestanlar’ı destekledi. Annesi Marie de Medici ile kardeşi Orleans Dükü Gaston’un, bu politikanın başlıca uygulayıcısı olarak gördükleri Richelieu’yü görevden alması için Kasım 1630’da kendisine karşı düzenledikleri darbe girişimi başarısızlıkla sonuçlandı. Bu olaydan sonra sürgüne yolladığı annesi bir daha Fransa’ya dönemedi.
1630’da Otuz Yıl Savaşı’na katılan İsveç Kralı II.Gustaf’ın Habsburglar’a karşı sürdürdüğü savaşta İsveçliler’e maddi destek sağlayan XIII.Louis, 1635’te, Richelieu’nün önerisiyle savaşta üstünlüğü ele geçiren Habsburglar’a savaş açtı. 1636’da İspanyolların Paris üzerine düzenledikleri saldırıyı durdurdu. Aynı dönemde savaşın getirdiği mali yükü karşılamak üzere koyduğu ağır vergilerin neden olduğu büyük köylü ayaklanmalarını sert bir biçimde bastırdı. Fransa’nın Otuz Yıl Savaşı’nda üstünlüğü sağlamasından kısa bir süre sonra ölen XIII.Louis’nin yerine oğlu XIV.Louis geçti.
Türk ve Dünya Ünlüleri Ansiklopedisi