ABAZA HAŞAN PAŞA ( ? -1658)
Osmanlı veziri. Anadolu’da yönetime karşı büyük bir ayaklanma başlatmıştır.
Kapıkulu Ocakiarı’nm süvari sınıfı olan Silahtar Ocağı’ndan yetişti. Bir süre Sinanzade Mehmed Paşa’nın mütesellimliği (vergi toplayıcılığı) görevinde bulunduktan sonra, Anadolu’da ayaklanan Haydaroğlu Mehmed’in üzerine gönderildi. 1650’de İsparta yakınlarında ayaklanmacıları yenen Haşan Paşa’ya buna karşılık, Yeni İl denilen Kangal yöresinin Türkmen ağalığı verildi; yani, buradaki göçebe Türk-menler’in başına devlet görevlisi olarak getirildi. Bir yıl sonra, Yeniçeri Ocağı’nm komutanları olan ocak ağalan bu atamaya karşı çıkınca Türkmen ağalığı elinden alındı. Bunun üzerine, 1651’de ayaklandı. Gerede ile Bolu arasındaki bölgeye egemen oldu. Ayaklanmayı bastırmak için, önce Sivas Valisi İbşir Mustafa Paşa, daha sonra da Karaman Beylerbeyi Katırcıoğlu gönderildi. Abaza Haşan Paşa Katırcıoğlu’nu Konya Aksaray yakınlarında bozguna uğrattıktan sonra Ibşir Paşa ile birleşerek İstanbul üzerine yürümeye başladı. Eskişehir dolaylarını denetim altına aldı, isteklerini İstanbul’a bildirdi. Boynueğri Mehmed Paşa başkanlığında gönderilen bir kurul, sipahilerle yeniçeriler arasındaki anlaşmazlıkları çözüme bağladığı gibi, Abaza Haşan Paşa’yı da ayaklanmadan vazgeçirdi ve Türkmen ağalığı kendisine geri verildi.
1653’te İstanbul’a giderek bir süre kaldı. O sırada sadrazam olan Derviş Mehmed Paşa, ona valide kethüdalığı, yani Valide Sultan’ın maiyetinin yöneticiliği görevini önerdi ama, Has^n Paşa yeniden Yeni Il’deki Türkmen ağalığına döndü.
1654’te, Ibşir Paşa sadrazam olunca, Abaza Haşan Paşa’yı İstanbul’a çağırdı ve Anadolu’dan gelen kuvvetlere komutan yaptı. 1655’te, Kaptan-ı Derya Kara Murad Paşa yeniçerileri ayaklandırarak, Ibşir Paşa’yı öldürttü ve sadrazam oldu. Abaza Haşan Paşa da Anadolu’ya geçti. Bu kez Karaman ve Halep valiliklerine atanmış olan Şeydi Ahmed Paşa ile anlaştı. Ama Kara Murad Paşa’dan üç ay sonra sadrazam olan Süleyman Paşa, ikisini de Venedikliler’e karşı Çanakkale Boğazı’nın savunmasıyla görevlendirdi. Haşan Paşa, görev yerine gidene kadar sadrazam yeniden değişti ve 1656’da yeni sadrazam, Haşan Paşa’vı Diyarbakır valiliğine atadı.
1657’de Sadrazam Köprülü Mehmed Paşa tarafından Halep valiliğine gönderildi. Burada, onbeş kadar vali ve bey ile birleşerek Köprülü Mehmed Paşa’ya başkaldırdı ve Bursa önlerine kadar ilerledi. 1658’de üzerine gönderilen Diyarbakır Valisi Murtaza Paşa’yı Ilgın yakınında yendikten sonra, kışı geçirmek için kuvvetlerini Antep’e çekti. Amacı Arabistan’a geçmekti; ancak, Halep’te bulunan Mur-taza Paşa’nm oyununa geldi ve affedileceği ümidiyle, adamlarıyla Halep’e giderek teslim oldu. Otuz adamı ile birlikte öldürüldü, başı İstanbul’a gönderildi.
Türk ve Dünya Ünlüleri Ansiklopedisi