ABBAS HİLMİ PAŞA (1874-1944)
Son Mısır hıdivi. İngiltere’nin Mısır üzerinde egemenlik kurmasını önlemeye çalışmıştır.
İskenderiye’de doğdu, Cenevre’de öldü. Hidiv Tevfik Paşa’nın oğludur. 1892’de babası ölünce Os-manlı hükümetince hidivliğe atandı.
Abbas Hilmi Paşa, İngiliz işgal güçlerinin denetimine karşı çıkan bir siyaset uygulamaya başladı. Mısır’da gelişen milliyetçi akımın yanında yer aldı ve Ingiltere’ye karşıtlığıyla tanınan bir başbakan atadı. Bunun üzerine Ingılızler’le sürtüşme çıktı ve işgal güçleri artırıldı.
1894’ten sonra, İngilizler’e karşı el-Müeyyed gazetesine mali destek sağladı. 1907’de Mustafa Kamil başkanlığındaki Milliyetçi Parti’nin kurulmasını kabul etti. Ama, 1908’de Hıristiyan bir başbakan ataması İslam yanlılarının tepkisine yol açtı.
Temmuz 1914’te Mısırlı bir öğrenci tarafından yaralandı. Tedavi için İstanbul’da bulunduğu sırada, I. Dünya Savaşı başladı. Abbas Hilmi Paşa bir bildiri yayınlayarak Mısırlılar’dan ve Sudanlılar’dan İngilizler’e karşı savaşmalarını istedi. 18 Aralık 1914’te, İngiltere Mısır’ı himayesi altına aldığını ilan etti. Abbas Hilmi Paşa, ertesi gün Ingilizler tarafından görevinden uzaklaştırıldı. 1922’de, Mısır biçimsel bağımsızlığını kazanınca taht üzerindeki tüm haklarını kaybetti ve Mısır’a dönmesi yasaklanınca İsviçre’ye sığındı.
Abbas Hilmi Paşa, Osmanlı devleti tarafından atanan ve “hidiv” unvanını taşıyan son Mısır valisidir. 1914’ten sonra, Ingiltere’nin başa geçirdiği kişiler “sultan” adını aldılar.
Türk ve Dünya Ünlüleri Ansiklopedisi