ABDÜLAHAD NURİ (1594/95-1650/51)
Türk mutasavvıf, şair. Midilli’de Halvetilik tarikatını yaymıştır.
Halveti şeyhlerinden Abdülahad Nuri Efendi, Sivaslı Kadı Muslihiddin Mustafa Efendi’nin oğludur. Sivas’ta doğdu. Çocuk yaşta babası ölünce dayısı Abdülmecid Sivasi Efendi tarafından büyütüldü. İlköğrenimini dayısından aldı. III. Mehmed’in, Abdülmecid Efendi’yi İstanbul’a daveti üzerine onunla birlikte İstanbul’a geldi. Öğrenimini burada bitirdi. Abdülmecid Sivasi Efendi’nin halifesi oldu. Halveti tarikatını yaymak için Middilli’ye gönderildi. Bir süre sonra İstanbul’a geri çağrılarak kendisine Mehmed Ağa Tekkesi şeyhliği verildi (1614). Fatih (1631), Bayezid (1641) camilerinin kürsü vaizliğinde bulundu. İstanbul’da öldü.
Devrinin bilginlerinden sayılan Abdülahad Nuri Efendi, tasavvuf şiirleri, ilahiler yazmıştır. Bunların yanı sıra rüyaların yorumu, tekke adabı, zikir, din ve tasavvuf üzerine otuza yakın risalesi vardır.
Divan daha çok gazel tarzında yazılmış tasavvufa dayanan şiirlerinden oluşur. Risale fî Hakkı Devranı Sufiye, Sufiler’io, tekkede devran denilen ve Tanrı’nın doksan dokuz isminden birini sürekli anarak dönmelerinin gereğini anlatır. Risaletü’t-Tac’du tarikat şeyhlerinin başlarına giydikleri tacın, yapılışını, renklerini, ve üzerinde bulunan simgelerin özelliklerini açıklar. Riyazü’l-Ezkar, tekkede zikretmenin kurallarını açıklar. Risale fî Hayatü’l-Hızır ve İlyas, Hızır ve Ilyas peygamberin hayatlarını ve menkıbelerini içerir.
• YAPITLAR (başlıca): Divan; Risale fî Hakkı Devranı Sufiye, Mecmuatü’r-Resail içinde beşinci kitap; Risale-tü’t-Tac; Riyazü’l-Ezkar; Risale fî Hayatü’l-Hızır ve Ilyas.
• KAYNAKLAR: Bursalı Tahir, Osmanlı Müellifleri, I, 1914; Mehmed Süreyya, Sicill-i Osmani, III. 1893.
Türk ve Dünya Ünlüleri Ansiklopedisi