ABDÜLMÜMİN b. ALİ ( ? -1163)
Arap devlet adamı. Kuzey Afrika ve Ispanya’daki Muvahhidler Devleti’ nin kurucusudur.
Cezayir’de Tlemsen’e yakın bir köyde, 1095’te doğduğu sanılmaktadır. Zenate kabilesindendir. Köyünde başladığı öğrenimini Tlemsen’de bitirdi.
Muvahhidler Devleti’nin temelini atan İbn Tumart’ın yakın arkadaşı idi. İbn Tumart, batı komşuları Murabıtlar’la savaşıp Marakeş’i alması için 1123’te Abdülmümin’i başkomutan yaptı ve emirü’l-mümi-nin sanım verdi. Kendisi de Tin Mellal kentine çekildi. Abdülmümin, ibn Tumart’ın ölümüne kadar (1130), onun yardımcılığını yaptı. Bir söylentiye göre, ibn Tumart ölümünden birkaç gün evvel Abdülmümin’i kendi yerine veliaht seçmiştir.
Abdülmümin 1147’de batı komşuları Murabıtlar Devleti’ni ortadan kaldırdı. Ülkedeki bazı ayaklanmaları bastırdı. Mağrib’te Hammadiler’in elinde kalan toprakları aldı ve Normanlar’ın zaptettikleri Tunus ve kıyı bölgelerini kurtardı. 1160’ta, el-Mehdiye kentini de geri aldı. Üst üste kazandığı bu başarılarla ülkesini Keyrevan’a kadar genişletti, Mısır Fatimileri ile komşu oldu.
Daha sonra, saltanatın kendi ailesine geçmesini sağladı. Bu amaçla ülkenin tüm vali, devlet adamı ve kabile reislerinden oluşan bir meclis topladı. Büyük oğlu Muhammed’i veliahtlığa getirdi.
Ispanya’da çıkan karışıklıkları bastırmak için büyük bir ordu toplamaya başladığı sırada 1163’te aniden hastalanıp öldü.
Abdülmümin, yeni kentler kurdu, birçok kenti de imar etti. Donanmayı barındırmak için limanlar yaptırdı. Mülkiyet hakkını ve vergileri yeniden düzenledi.
Türk ve Dünya Ünlüleri Ansiklopedisi