ÂDİL ŞAH ( ? -1516)
Türk Hükümdarı. Hindistan’ın Bicapur yöresinde hüküm sormüş Âdilşahlar hanedanının kurucusudur.
Bazı tarihçilerin savlarına göre Osmanlı Padişahı
II. Murad’ın oğlu olan Yusuf Âdil Şah, ağabeyi II. Mehmed’in [Fatih] tahta çıkması üzerine öldürülmekten korkarak annesi ile birlikte Hindistan’a kaçmıştır. Önce köle olarak satılmış, sonraları Behmenî ordusuna girmiştir. 1467’de, Malva Devleti’yle yapılan savaştaki başarılarıyla Behmenî sultanı II. Muhammed Şah’ın dikkatini çekti.
Behmenîler Devleti dört ile ayrılınca devletin siyasetine yön veren vezir Mahmut Kaman’m desteğiyle bu illerden Devletâbad, Yusuf Âdil Han’a.verildi. Buranın hem vali hem de komutanı olarak bölgedeki Türk beylerinden Derya Han, Türk Bey, Kasım Bey ve Şahkulu’nu boyunduruğu altına aldı. Çevreye yapılan seferlerle Behmenîler Devleti’nin sınırlarım genişletip güçlendirdi. Ancak, 1481’de Yusuf Âdil Han’ın seferde bulunmasından yararlanılarak düzenlenen bir komplo sırasında II. Muhammed Şah, Mahmut Kaman’ı suçlu görerek öldürttü. Bu olay üzerine sultana güvenlerini yitiren Mahmut Kaman’ın yandaşları onun tüm görüşme çağrılarını reddettiler ve Yusuf Âdil Han’ın seferden dönmesini beklediler. Sefer dönüşü Yusuf Âdil Han da sultanla görüşmek istemeyerek kendi bölgesine çekildi. Ardından Bica-pur’u ele geçirdi. 1480’de Muhammed Şah’m ölümü ve yerine oğlu Mahmud’un geçmesi üzerine karışıklıklar baş gösterdi. Çocuk yaştaki sultanın yetersizliği nedeniyle, 1481’den beri özerk olarak yönetilen Devletâbad, Bidar, Gülkende, Berar ve Yusuf Âdil’in yönetimindeki Bicapur, 1490’da resmen bağımsızlıklarım ilan etti.
1489’da Şah ünvanını alan Yusuf Âdil’in kurduğu Bicapur Devleti’ne onun adından ötürü Âdilşahlar Devleti de denmiştir. Yusuf Âdil Şah, 1504’te Şiılik’i resmi mezhep yaptı. Bunun üzerine, Sünnî olan komşu devletler, Bicapur Devleti’ne savaş açtılar. Başlangıçta yenilen Yusuf Âdil Şah, Berar’a, ardından da Handiş’e kaçtı. 1505’te Bidar Devleti’nin Başkanı Ali Berid’i yenerek Bicapur’a geri döndü. Yusuf Âdil Şah’m 1516’da ölümünden sonra Bicapur’da Sünnîlik yeniden resmi din oldu. Âdilşahlar Devleti,Evrengzib’ in 1686’da Bicapur’u ele geçirmesine değin varlığını sürdürdü. ,
Türk ve Dünya Ünlüleri Ansiklopedisi