AHICO, Ahmadu (1924-Dakar, Senegal 1989)
Kamerunlu siyaset adamı. Kamerun Federal Cumhuriyeti’nin ilk cumhurbaşkanıdır.
Kuzey Kamerun’da, Garoua’da doğdu. Babası Kuzey Afrika’da yaşayan Müslüman Fulaniler’in başkanıydı. Ortaokulu Yaunde’de bitirdikten sonra, öğrenimini sürdüremedi ve postanede radyo operatörü olarak çalışmaya başladı.
Kamerun, II. Dünya Savaşı sonrasında Birleşmiş Milletler’in vesayeti altına girdi; doğuda kalan büyük bölge Fransız yönetimine, batıdaki küçük bir bölge de İngiliz yönetimine verildi.
1947’de Fransız bölgesinde bir meclis kuruldu. Ahico, 1947 ve 1952’de iki kez bu meclise seçildi. 1953-1956 arasında, . Fransa ve Fransa’ya bağımlı ülkelerin temsilcilerinin katıldığı Union Française Meclisi’nde ülkesini temsil etti. Kamerun 1957’de Fransız yönetimi altında özerk bir statüye kavuştu. Kamerun Demokrat Partisi Başkanı Andre Marie Mbida başbakan oldu. 1956’da Demokrat Parti’ye giren ve kuzey bölgesi temsilcileri arasında etkisi büyük olan Ahico da, başbakan yardımcısı ve içişleri bakanı oldu. 1958’de Kamerun Birlik Partisi adıyla yeni bir parti kurdu. Aynı yıl Mbida’nın istifası üzerine başbakan oldu. Partisi, Kuzey Kamerun’un Müslüman halkının oylarını topluyordu. Bu yıllarda Kamerun Halkları Birliği örgütü Kamerun’un bağımsızlığını kazanması ve Fransızlar’ın çekilmesi için silahlı mücadele veriyordu. Ahico, Fransız askeri güçleriyle işbirliği yaparak direnişi bastırmaya çalıştı. Teslim olanların affedileceğini duyurmasına karşın, direnişçilerin çoğu teslim olmadı ve silahlı eylemler yıllarca sürdü.
Ahico’nun programı, özekliğin uygulanmasını, tam bağımsızlık için bir takvim yapılmasını, İngiliz Kamerunu’yla birleşme ve Fransa ile işbirliğini hedefliyordu. 1960’ta Fransız Kamerunu’na bağımsızlık verildi. Bir yıl sonra da İngiliz Kamerunu’nda yapılan halkoylamasıyla, bu bölgenin güney kesimi bağımsız Kamerun’la birleşti ve Kamerun Federal Cumhuriyeti kuruldu. Bağımsızlıktan kısa bir süre sonra yapılan seçimlerde Ahico ilk cumhurbaşkanı seçildi. 1962’de Kamerun Halkları Birliği başta olmak üzere dört muhalefet partisi başkanını tutuklattı. Kamerun Birlik Partisi, Doğu Kamerun’un tek partisi durumuna geldi. 1966’da Birlik Partisi ile batıdaki Kamerun Ulusal Demokratik Partisi birleşti; Ahico, Kamerun Ulusal Birliği adını alan yeni partinin kurucusu ve başkam oldu. 1980’de yapılan seçimlerde beşinci kez cumhurbaşkanı seçildi. 1982’de görevinden istifa etti.
Kamerun, bağımsızlıktan sonra Fransa ile bir askeri yardım antlaşması imzaladı. Fransa bu antlaşmaya göre, 1964’e kadar askerlerini Kamerun’da tuttu ve uzun zaman askeri uzman ve danışman gönderdi. Ahico, ekonomik alanda devletin yanı sıra yerli ve yabancı özel girişime de yer veren bir program uyguladı. Bağımsızlıktan sonra madenler, elektrik santralları, karayolları ile demiryollarının çoğu, posta ve telgraf hizmetleri, tarım deneme istasyonları ve toprakların bir bölümü devletleştirildi. Buna karşılık tarım, sanayi, dış ticaret ve bankacılık alanlarında devlet, yabancı sermayenin ortağı olarak karma şirketlere katıldı.
Ahico, Doğu ve Batı ile iyi ilişkilere dayanan bir dış politika izlemiş, Afrika Birliği Orgütü’nün kuruluşunu desteklemiştir.
KAYNAKLAR: V.R. Johnson, The Cameroon Federa-tion: Political Integration in a Fragmentary Society, 1970; V.T.Le Vine, The Cameroons: From Mandate to Inde-pendence, 1964; C.E. Velch, Dream of Unity: Pan Africanism and Political Unification in West Africa, 1966.
Türk ve Dünya Ünlüleri Ansiklopedisi