ALBA (1507-1582)
İspanyol generali ve devlet adamı. Hollanda’da Protestan harekete karşı uyguladığı şiddet yöntemleriyle tanınmıştır.
Fernando Alvarez de Toledo (Alba dükü) 29 Ekim 1507’de Piedrahita’da (Avila) doğdu, 11 Aralık 1582’de Lizbon’da öldü. İspanya’nm soylu ailelerinden birinin oğludur. Babası genç yaşta öldüğü için, koyu bir Katolik olan büyükbabası tarafından yetiştirildi. 1524’te, Fuenterrabia’da V. Charles’ın Fransızlar’a karşı savaşan güçlerine katıldı. Kent alındıktan bir süre sonra yöneticiliğine atandı. 1535’te Tunus’un Osmanlılar’dan alınması sırasında, İspanyol ordusunun bir bölümüne komuta etti. 1546-1547’de ise, Alman Protestan prenslerinin kurduğu Schmalkalden Ittifakı’na karşı V. Charles’ın yaptığı savaşta, imparatorluk ordularının süvari tümeninin komutanlığını yaptı.
-1552’de İtalya’daki imparatorluk güçlerinin başkomutanı, 1556’da, V. Charles’ın oğlu II. Philip’in tahta geçmesinden sonra da Napoli genel valisi oldu. 1551’de yeniden başlamış olan Fransız-Ispanyol savaşının son döneminde, 1557’de, Fransızlar’ı yendi ve Fransa’nın müttefiki olan Papa IV. Paul’ü İspanya ile anlaşmaya zorladı.
Bu dönemde, Hollanda’da (Felemenk) İspanya’ ya karşı Calvinci hareketler yaygınlaşmıştı. Soyluların başlattığı ayaklanmayı yoksul halk sürdürdü ve soylular hareketi denetleyemez oldu. II. Philip en önemli iki bakanından biri durumuna gelmiş olan Alba’yı, 1567’de 20.000 kişilik bir ordu ile ayaklanmayı bastırmak üzere Hollanda’ya gönderdi. Alba burada, tüm yerel yasaları hiçe sayan ve halk arasında Kanlı Konsey denilen bir mahkeme kurdu; binlerce kişi cezalandırıldı. Ayaklanmanın önderlerinden Eg-mont ve Hoorn kontlarının başları kesildi; mahkemeye çıkmayanların topraklan ellerinden alındı.
Alba, ayrıca tüm satışlara vergi koydu. % 10’a kadar çıkan ve “onuncu peni” diye adlandırılan bu ağır vergiler yeni ayaklanmalara yol açtı ve sonuçta “onuncu peni” toplanamadı.
1572’de yoksul orduları, Calvincilik’in kökleşmiş olduğu ülkenin kuzeyini ve Zeeland’ın büyük bir bölümünü ele geçirdi. Durumdan yararlanmak isteyen soylular da, Almanya ve Fransa’dan Hollanda’ya saldırdılar. Yenilgiye uğrayan Alba, 1573’te kendi isteği üzerine Ispanya’ya geri döndü.
Kral II. Philip, 1580’de Alba’yı Portekiz’de başlayan ayaklanmayı bastırmak için hazırlanan ordunun başına getirdi. Alba, ordusuyla Lizbon’u aldı ve orada öldü.
Türk ve Dünya Ünlüleri Ansiklopedisi